KHÁI LƯỢC VỀ CHẤN THƯƠNG TRONG HOẠT ĐỘNG THỂ THAO
KHÁI LƯỢC VỀ CHẤN THƯƠNG TRONG HOẠT ĐỘNG THỂ THAO
TS.Nguyễn Trọng Nguyên -PGĐ Trung tâm HLTT quốc gia
ThS. CVC Phạm Ngọc Hải- Phòng KHYHTT
TS.Nguyễn Trọng Nguyên -PGĐ Trung tâm HLTT quốc gia
ThS. CVC Phạm Ngọc Hải- Phòng KHYHTT
Tóm tắt:
Tổng hợp một số tài liệu có liên quan, bài viết đã cung cấp khái lược nội dung cơ bản về chấn thương trong hoạt động thể thao. Qua đó, giúp các nhà quản lý, HLV, VĐV thể thao có được những kiến thức hữu ích nhằm kiểm soát, phòng ngừa chấn thương trong tập luyện, thi đấu và nâng cao hiệu quả công tác huấn luyện.
Từ khóa: Chấn thương, phòng ngừa, Vận động viên, Huấn luyện viên thể thao, kiểm soát.
Summary:
Synthesizing a number of related documents, the article has provided an outline of basic content about injuries in sports activities. Thereby, helping managers, coaches, and athletes gain useful knowledge to control and prevent injuries during training and competition and improve training effectiveness.
Keywords: Injuries, prevention, Athletes, Sports trainers, control.
I.ĐẶT VẤN ĐỀ
Chấn thương trong thể thao là một vấn đề mang tính thời sự, nhận được quan tâm nghiên cứu nhiều về mặt lý thuyết và có tầm quan trọng thực tiễn đối với hoạt động của các vận động viên (VĐV) thể thao. Các nhà nghiên cứu khoa học đã xác định rằng trong trong thể thao, tùy theo đặc điểm hoạt động mà tính chất, mức độ chấn thương gặp phải khác nhau. Theo thống kê, số chấn thương thể thao trung bình trên 1000 người tham gia là 4,7. Tỷ lệ chấn thương trong các cuộc thi đấu là 8,3 người, trong quá trình tập luyện là 2,1 và tại các cơ sở huấn luyện là 2,0. Số chấn thương có thể tăng cao hơn gấp 4 lần khi thiếu sự hướng dẫn của huấn luyện viên (HLV). Những con số liên quan đến chấn thương được công bố nêu trên là không hề nhỏ ở các cấp độ khác nhau. Vì vậy, cần phải có những nghiên cứu chi tiết nguyên nhân gây chấn thương, ảnh hưởng và cách phòng tránh để hạn chế một cách tối đa chấn thương và nguy cơ xảy ra chấn thương. Ngay cả một vết thương nhỏ cũng cần được bác sĩ, HLV và chính VĐV phân tích để kịp thời loại bỏ nguyên nhân cụ thể và loại bỏ khả năng tái phát. Tuy nhiên, việc phòng ngừa chấn thương trong thể thao ít được chú ý và không có sự thúc đẩy tích cực về nhu cầu các biện pháp phòng ngừa như một phần không thể thiếu trong tập luyện, thi đấu.
Trong công tác huấn luyện, người HLV đóng vai trò quan trọng trong tất cả quá trình một cá nhân tương tác với hoạt động thể thao. HLV chính là người nhận ra được từng thay đổi nhỏ trong quá trình luyện tập và biết được khi nào VĐV có thể tiếp tục luyện tập hoặc thi đấu, hay cần phải nghỉ ngơi. Để tránh được những ảnh hưởng tiêu cực có thể tác động đến VĐV thì người HLV ngoài những kiến thức chuyên môn sâu về môn thể thao cần phải được bồi dưỡng các kiến thức khoa học cơ bản về chấn thương để ứng phó kịp thời khi xảy ra chấn thương, xây dựng chương trình tập luyện đảm bảo hạn chế tối đa chấn thương cũng như để hồi phục hiệu quả sau chấn thương.
Thực tế cho thấy, tại các Trung tâm huấn luyện thể thao quốc gia đã quan tâm chú trọng đến công tác chăm sóc sức khỏe nói chung, giáo dục, bồi dưỡng kiến thức và các biện pháp phòng, tránh chấn thương một cách thường xuyên với nhiều hình thức tiếp cận khác nhau cho HLV, VĐV…Tuy nhiên, do thời lượng ngắn, nhiều nội dung gắn với các kiến thức y học chuyên ngành nên chưa thể chuyển tải đầy đủ, hệ thống kiến thức đến với HLV, VĐV. Trong phạm vi tiếp cận, bài viết tổng hợp khái lược những nội dung cơ bản về chấn thương trong thể thao với mong muốn nhà quản lý, HLV, VĐV có thêm thông tin hữu ích bổ sung vào hành trang kiến thức để giúp chủ động hơn trong phòng ngừa, kiểm soát chấn thương thể thao một cách hiệu quả nhất.
II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
1. Chấn thương trong thể thao
1.1. Khái niệm về chấn thương
Chấn thương thể thao là những chấn thương xảy ra trong quá trình luyện tập, thi đấu thể thao. Chấn thương thể thao khác với chấn thương trong hoạt động nghề nghiệp, lao động thông thường ở chỗ chúng liên quan trực tiếp đến các yếu tố thể thao, bao gồm điều kiện, chương trình tập luyện và bài tập, trình độ, kỹ thuật di chuyển và khả năng xử lý tình huống của cá nhân, điều kiện môi trường, thiết bị bảo hộ …
Mỗi môn thể thao được đặc trưng bởi một loại chấn thương nhất định: vận động viên điền kinh và cầu thủ bóng đá thường bị chấn thương đầu gối, bệnh nghề nghiệp của người chơi quần vợt là bệnh lý về khớp ở tay, và võ sĩ quyền anh có nguy cơ cao mắc bệnh Parkinson do thường xuyên bị chấn thương đầu. Các vết bầm tím, bong gân và đứt gân và mô cơ, trật khớp, gãy xương, tổn thương dây chằng và sụn chêm là những hiện tượng thường gặp ở các VĐV. Chấn thương thể thao chiếm khoảng 3-5% tổng số thương tích, bao gồm cả chấn thương liên quan đến công việc, chấn thương trong nhà và trên đường phố. Chấn thương thể thao được chia thành các chấn thương chính sau:
Đụng giập: Đây là chấn thương được đánh giá thấp nhất. Chấn thương này là do tổn thương các mạch máu nhỏ, khiến bề mặt cơ hoặc da bị bầm tím;
Căng cơ: Tổn thương này là do các nhóm cơ hoạt động quá mức, khiến cơ bị giãn ra gây đau đớn hoặc tệ hơn là rách cơ;
Bong gân: Bong gân là tổn thương bao khớp, thường gặp nhất là dây chằng, thường xảy ra sau khi vận động mạnh, nhưng không dẫn đến trật khớp hay gãy xương. Các khớp thường bị bong gân là cổ chân, đầu gối, cổ tay...
Vết thương hở: bề mặt bị xây xát, rách hoặc tổn thương;
Gãy xương: Gãy xương là sự vi phạm cấu trúc giải phẫu bình thường của xương.
Chấn thương đầu: Chấn thương đầu, đặc biệt là chấn thương sọ não, là tình trạng bệnh nhân bị chấn thương vùng đầu làm tổn thương hộp sọ và các cấu trúc khác của sọ.
Tổn thương tuỷ sống: Tổn thương tuỷ sống là tổn thương đối với các dây thần kinh trong ống tủy sống; phần lớn các trường hợp tổn thương tủy sống có nguyên nhân do chấn thương cột sống, do đó gây ảnh hưởng đến khả năng của tủy sống trong việc gửi và nhận tín hiệu từ não đến các hệ của cơ thể điều khiển cảm giác, vận động và chức năng tự trị của cơ thể dưới mức tổn thương;
Chuột rút: Chuột rút là tình trạng co thắt cơ đột ngột, gây đau dữ dội ở một bắp thịt, làm cho VĐV không tiếp tục cử động được nữa. Tuy mọi bắp thịt đều có thể bị chuột rút, nhưng chuột rút hay xảy ra ở cẳng chân, đùi, bàn tay, bàn chân và cơ bụng.
1.2. Nguyên nhân chấn thương và cách phòng ngừa
1.2.1. Nguyên nhân chấn thương
Nguyên nhân gây chấn thương rất đa dạng và phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, cả yếu bên ngoài lẫn bên trong. Thông thường các yếu tố bên ngoài gây ra những thay đổi nhất định trong cơ thể sẽ tạo ra nguyên nhân bên trong dẫn đến chấn thương.
Đối với các yếu tố bên ngoài của chấn thương thể thao, theo phân loại được chấp nhận theo khuyến nghị của (M.V. Volkov, 1973; Z.S. Mironova, 1976), bao gồm 5 nhóm nguyên nhân sau:
1. Những bất cập trong việc tổ chức, phương pháp huấn luyện và các cuộc thi đấu.
2. Điều kiện về nơi tập luyện, trang thiết bị, thể thao không đảm bảo thiết bị, quần áo và giày dép mới cho vận động viên.
3. Điều kiện vệ sinh, khí hậu không thuận lợi trong quá trình tập luyện và thi đấu.
4. Vi phạm quy định giám sát y tế.
5. Vận động viên vi phạm kỷ luật, nội quy trong tập luyện, thi đấu [7].
Những hạn chế trong việc tổ chức và phương pháp tập luyện, thi đấu bao gồm: tiến hành tập luyện với số lượng lớn VĐV dưới sự hướng dẫn của của một huấn luyện viên; tiến hành các buổi huấn luyện mà không có huấn luyện viên; sân tập, bể bơi, chuyển động sắp tới của những người liên quan.
- Thiếu bảo hiểm, tự bảo hiểm hoặc thiếu kinh nghiệm của người bảo hiểm có thể dẫn đến thương tích nghiêm trọng.
- Xây dựng kế hoạch tập luyện thi đấu không chính xác.
Một phương pháp huấn luyện huấn luyện không đúng cũng bao gồm việc tiến hành nó theo cùng một chương trình với các VĐV có trình độ chuẩn bị kỹ thuật khác nhau. Cần kiểm soát chặt chẽ tính đúng đắn của chương trình tập luyện và thi đấu phù hợp với đặc điểm cá nhân và lứa tuổi của vận động viên [4, 5].
Nguyên nhân gây chấn thương khi chơi thể thao có thể là: khởi động không đầy đủ; tổ chức các buổi huấn luyện mà không tuân thủ nguyên tắc tuần tự và nhất quán trong việc thành thạo các kỹ năng vận động; niềm đam mê tập thể dục quá mức [8].
Cần lưu ý rằng việc tổ chức tập luyện không đúng cách, dẫn đến chấn thương cho vận động viên, chủ yếu cho thấy trình độ đào tạo lý thuyết và thực hành của huấn luyện viên chưa đầy đủ [4].
Nhóm chấn thương liên quan đến điều kiện không đảm bảo về nơi tập luyện, trang thiết bị, dụng cụ thể thao, quần áo, giày dép của vận động viên bao gồm các chấn thương do nhiều thiếu sót khác nhau, cơ sở vật chất - kỹ thuật:
- Cơ sở vật chất thể thao không phù hợp với loại hình thể thao này.
- Không có hoặc tình trạng bị lỗi của thảm, đạn và các thiết bị khác.
- Sự khác biệt giữa khả năng của vận động viên và trọng lượng của bóng, gậy và các thiết bị khác (ví dụ: việc sử dụng bóng chuyền để huấn luyện vận động viên bóng rổ và ngược lại). Chấn thương có thể xảy ra do trượt băng mà không có bộ đồ đặc biệt.
- Phân bổ không hợp lý vận động viên thành các nhóm mà không tính đến giới tính, tuổi tác và thể lực;
- Tiến hành các buổi tập sớm sau một thời gian nghỉ dài, ví dụ như sau khi bị bệnh hoặc chấn thương. Thường thì ngày bắt đầu tập luyện không phải do bác sĩ quyết định mà do huấn luyện viên quyết định, điều này hoàn toàn không thể chấp nhận được.
- Không tuân thủ các khuyến nghị của bác sĩ;
- Thiếu xót trong việc kiểm tra y tế của vận động viên sau chấn thương.
- Điều kiện vệ sinh, khí hậu, vệ sinh không thuận lợi trong quá trình tập luyện, thi đấu bao gồm: nóng, lạnh, gió, bão bụi, thay đổi áp suất khí quyển, lượng mưa v.v. .Đôi khi chấn thương xảy ra do ánh sáng tự nhiên hoặc nhân tạo của hội trường kém, thông gió không đủ, độ ẩm không khí quá cao hoặc khô quá mức, nhiệt độ quá cao hoặc thấp rời đi hoặc thay đổi chức năng.
Khi tiếp xúc trực tiếp với các yếu tố nhiệt độ - mặt trời - có thể bỏng, lạnh - tê cóng, v.v.
Vi phạm các quy định giám sát y tế: Một phần đáng kể các thương tích (theo các nhà nghiên cứu khác nhau từ 7,8% đến 10% trường hợp) xảy ra do vi phạm các quy tắc giám sát y tế đã được thiết lập, tức là do:
- Tiếp nhận vận động viên tham gia tập luyện mà không có giấy phép y tế trước đó;
- Phân bổ sai vận động viên thành các nhóm mà không tính đến giới tính, tuổi tác và thể lực;
- Tiến hành các buổi tập sớm sau một thời gian nghỉ dài, ví dụ như sau khi bị bệnh hoặc chấn thương. Thường thì ngày bắt đầu của các lớp học không phải do bác sĩ quyết định mà do HLV quyết định, điều này hoàn toàn không thể chấp nhận được.
- Không tuân thủ các khuyến nghị của bác sĩ .
- Thiếu xót trong việc kiểm tra y tế của vận động viên sau chấn thương.
Cho vận động viên trở lại tập luyện mà không kiểm tra y tế sơ bộ sau thời gian nghỉ do bệnh tật hoặc lý do khác, tăng cường hoạt động thể chất theo sáng kiến của chính vận động viên hoặc huấn luyện viên của anh ta mà không có sự đồng ý của bác sĩ, cũng như nhiều hành vi vi phạm chế độ cá nhân (ngủ, dinh dưỡng), sự thiếu hiểu biết của vận động viên về hậu quả của chấn thương vi mô nhận được có thể dẫn đến nhìn thấy.
Như dữ liệu nghiên cứu cho thấy, tất cả các thương tích đều do những nguyên nhân khách quan đã được chỉ ra hoặc do lỗi kỹ thuật khi thực hiện các kỹ thuật và bài tập đặc biệt phức tạp được phân loại là gián tiếp và do luyện tập không đúng cách trong nhiều năm luyện tập của vận động viên [4].
Những yếu tố này bao gồm: bị thương nặng hơn [4, 12]. Việc vận động viên vi phạm kỷ luật và các quy định đã được thiết lập trong quá trình tập luyện và thi đấu cũng dẫn đến nhiều thiệt hại và thương tích khác nhau.
Những chấn thương như vậy xảy ra do sử dụng các kỹ thuật bị cấm trong quá trình tập luyện hoặc thi đấu (đẩy, vấp ngã, đánh vào dưới thắt lưng khi đấm bốc, v.v.) và là kết quả của việc va chạm mạnh. Hành vi của vận động viên (bóng đá, bóng rổ, bóng ném v.v.), khi, để bảo vệ danh dự cho đội của mình, đội rõ ràng đang hướng đến thất bại, vận động viên đã cố tình hạ gục cầu thủ mạnh nhất và giàu kinh nghiệm nhất của đội đối phương, khiến anh bị tổn thương nghiêm trọng.
Việc xảy ra chấn thương cũng tạo điều kiện thuận lợi cho việc trọng tài không đủ trình độ, những người nhận thấy biểu hiện thô lỗ của từng vận động viên nên không ngăn chặn kịp thời. Công tác giáo dục của huấn luyện viên với vận động viên không đầy đủ có thể dẫn đến vi phạm thể lệ thi đấu và dẫn đến chấn thương [4]. Không còn nghi ngờ gì nữa, tai nạn cũng có thể xảy ra khi thương tích xảy ra do sự kết hợp không đảm bảo giữa hoàn cảnh và nguyên nhân khó dự đoán.
Ngoài các yếu tố bên trong: các yếu tố bên trong cũng đóng vai trò gây ra chấn thương thể thao. Nguyên nhân chấn thương do đặc điểm cá nhân của vận động viên, các nguyên nhân liên quan đến sự khác biệt giữa trình độ thể lực, kỹ thuật, tổng hợp, đặc biệt, tâm lý - tình cảm và ý chí. sự chuẩn bị của vận động viên và mức độ phức tạp của nhiệm vụ được giao, điều này thường xảy ra sau một thời gian dài nghỉ chơi thể thao, chấn thương, bệnh tật, v.v. Mặc dù tất cả những điều này đều liên quan đến những thiếu sót về bản chất tổ chức và phương pháp luận, một số tác giả [4, 12] đặc biệt phân biệt họ thành một nhóm độc lập, tin rằng nguyên nhân trực tiếp gây ra chấn thương nằm ở chính người tập luyện (vận động viên).
Tình huống này là một chỉ báo gián tiếp về trình độ tổ chức và phương pháp của quá trình huấn luyện, do đó, cũng gián tiếp chỉ ra những bất lợi nhất định trong quá trình đào tạo lý thuyết và thực hành của người huấn luyện.
Như dữ liệu nghiên cứu cho thấy, tất cả các chấn thương đều do những nguyên nhân khách quan đã được chỉ ra hoặc do lỗi kỹ thuật khi thực hiện các kỹ thuật và bài tập đặc biệt phức tạp được phân loại là gián tiếp và do luyện tập không đúng cách trong nhiều năm luyện tập của vận động viên [4]. Những yếu tố này bao gồm:
- Vận động viên không đủ chuẩn bị về thể lực để thực hiện các bài tập vất vả hoặc phối hợp phức tạp;
- Chuẩn bị tâm lý cho vận động viên.
- Vi phạm cấu trúc cơ sinh học của chuyển động; Khi biểu diễn tại các cuộc thi đấu, vận động viên phải chắc chắn rằng mình có kỹ thuật tốt.
- Sự thay đổi trạng thái chức năng của các hệ thống riêng lẻ trong cơ thể vận động viên do nghỉ học do bất kỳ bệnh nào hoặc lý do khác.
- Tình trạng mệt mỏi và làm việc quá sức [12].
Thể lực chưa được chuẩn bị đầy đủ: Để đạt được kết quả cao luôn phải có một quá trình giáo dục và đào tạo nhiều mặt, trong đó vận động viên có chọn lọc phát triển một số nhóm cơ nhất định, tăng cường xương và khớp, đồng thời cải thiện khả năng phối hợp các động tác. Ngoài ra, việc tập luyện liên tục giúp cải thiện hiệu suất thể thao. Điều kiện cần thiết để đạt được những kết quả này là dinh dưỡng tốt và lối sống lành mạnh.
Nếu một vận động viên gặp chấn thương thì để xác định nguyên nhân, trước hết cần phân tích kỹ thuật thực hiện các động tác. Điều này không chỉ làm giảm nguy cơ chấn thương mà còn giúp thực hiện một bài tập hoặc kỹ thuật cụ thể hiệu quả và tiết kiệm hơn.
Các bài tập kỹ thuật nên được đưa ra khi bắt đầu tập luyện, khi vận động viên vẫn có khả năng tập trung tốt để thực hiện một phần của bài tập. Ngoài ra, để tránh sự đơn điệu, tải trọng một chiều, các bài tập kỹ thuật nên xen kẽ với các bài tập khác. Điều quan trọng là vận động viên phải nhận thức rõ các đặc điểm cụ thể của môn thể thao của mình: điều này sẽ giúp tránh được chấn thương rất nhiều.
Khi thi đấu, vận động viên phải chắc chắn rằng mình có kỹ thuật tốt, tinh thần sẵn sàng để thực hiện bài tập này hoặc bài tập kia. Sự sẵn sàng về mặt kỹ thuật tiếp theo sau quá trình rèn luyện sức mạnh của vận động viên. Nó được hiểu là một tập hợp các hình thức tập luyện khác nhau nhằm tăng sức mạnh cơ bắp và chức năng của chúng dưới nhiều hình thức khác nhau. Sự phát triển sức mạnh cơ bắp phải luôn dựa trên đặc thù của một môn thể thao cụ thể. Đây chính là điều quyết định chương trình đặc biệt để phát triển sức mạnh. Mục tiêu chính của việc rèn luyện sức mạnh là cải thiện khả năng của cơ để thực hiện các công việc đòi hỏi nỗ lực nhiều hơn. Trước hết, bạn nên tập luyện chính xác những nhóm cơ hoạt động mạnh mẽ nhất trong môn thể thao mà một vận động viên cụ thể chuyên môn. Nhưng Ví dụ, điều này không có nghĩa là người ném chỉ cần rèn luyện cơ cánh tay của mình. Bé cũng cần được rèn luyện sức mạnh toàn diện khi tất cả các cơ trên cơ thể đều được tăng cường và phát triển. Vì vậy, việc phát triển toàn diện sức mạnh cơ bắp là cần thiết đối với hầu hết các môn thể thao. Cơ bắp được rèn luyện tốt sẽ giảm nguy cơ chấn thương [4].
Nói về sự chuẩn bị thể chất không đầy đủ của một vận động viên để thực hiện rõ ràng và chính xác bài tập khó này hoặc bài tập khó khác hoặc một loạt nhiệm vụ tuần tự do:
- độ phì đại và sức co bóp của một nhóm cơ nhất định không đủ, có thể dẫn đến suy nhược và chấn thương nghiêm trọng;
b) vận động viên thiếu sự phối hợp rõ ràng trong một số việc nhất định;
c) không có khả năng thư giãn nhanh chóng.
Chuẩn bị tâm lý của vận động viên: Theo quy luật, căng thẳng tâm lý của một vận động viên được xác định bởi các yêu cầu cụ thể của môn thể thao mà anh ta chuyên môn. Ở những môn thể thao mà kỹ thuật thực hiện các động tác tương đối đơn giản như đạp xe, chạy đường dài, trượt tuyết băng đồng… cần nhiều lực nên mức độ căng thẳng tâm lý cũng tăng lên. Trong các môn thể thao thi đấu phối hợp phức tạp, đòi hỏi kỹ thuật ngày càng cao và cần sự phối hợp và tập trung tốt, căng thẳng tâm lý quá mức sẽ đóng một vai trò tiêu cực. Chỉ có việc luyện tập liên tục, hệ thống mới giúp cải thiện khả năng tập trung và dạy bạn duy trì mức độ tập trung cao trong thời gian dài. Tuy nhiên, sự tập trung chú ý cao độ và kéo dài đòi hỏi rất nhiều năng lượng.
Vì vậy, chỉ nên duy trì mức độ tập trung cao độ ở một số thời điểm nhất định, quan trọng nhất của cuộc thi. Khả năng tập trung rất quan trọng trong tất cả các môn thể thao, đặc biệt là trong các môn thể thao phối hợp phức tạp và sức mạnh tốc độ. Khả năng tập trung, tập trung thường xuyên bị giảm do tâm lý căng thẳng, hồi hộp tăng cao. Trong những trường hợp như vậy, sự ức chế tâm lý xảy ra, điều này không chỉ ảnh hưởng tiêu cực đến việc thực hiện các bài tập phức tạp về mặt kỹ thuật mà còn làm tăng nguy cơ chấn thương [4].
Việc thực hiện nhiệm vụ không đúng cách (đánh chặn, tiếp đất không chính xác, v.v.) và sự xuất hiện của một cơ chế chấn thương nhất định liên quan đến điều này có thể liên quan đến việc thiếu “tính tự động” của hoạt động cơ bắp [13].
Thuật ngữ “tự động hóa” trong công việc của vận động viên phải được hiểu như sau: sự phát triển ở vận động viên các kết nối phản xạ có điều kiện - không điều kiện mới, các kỹ năng vận động mới và hoàn hảo, đạt được thông qua đào tạo lâu dài và có hệ thống [14].
Một thời gian nghỉ tập luyện kéo dài (ví dụ, đối với vận động viên trượt tuyết do nghỉ hè, đối với bất kỳ vận động viên nào do tai nạn bệnh tật, v.v.), việc ngừng tập luyện có hệ thống dẫn đến teo cơ nhanh chóng, giảm sức bền, sức mạnh, tốc độ co bóp và sự thư giãn sau đó trong số các cơ chủ yếu phì đại trong loại bài tập thể thao này và trước hết phải đảm bảo thể lực hoàn hảo cho vận động viên [13]. Cũng cần lưu ý rằng việc nghỉ học kéo dài, chẳng hạn như do chấn thương hoặc bệnh tật, chắc chắn sẽ dẫn đến việc “xóa bỏ” định hình động lực đã được thiết lập là tốc độ, sự khéo léo, dễ dàng việc hoàn thành những nhiệm vụ phức tạp cũng bị mất đi ở một mức độ nhất định [14].
Mệt mỏi: Yếu tố gây chấn thương thể thao như mệt mỏi thường bị các HLV và bác sĩ đánh giá thấp. Cần lưu ý rằng sự tích tụ các sản phẩm phân hủy (đặc biệt là axit lactic) trong cơ không chỉ dẫn đến việc giảm lực co bóp của chúng, mà còn làm chậm lại sự thư giãn của chúng, và khả năng mở rộng của chúng cũng giảm. Những khoảnh khắc này gây ra sự bất hòa trong hoạt động phối hợp của các nhóm cơ đối kháng, làm giảm biên độ chuyển động ở một số khớp, có thể gây mất sự khéo léo và tốc độ khi thực hiện các chuyển động riêng lẻ và gây ra sự cố và té ngã, chạm đất với nhiều bộ phận khác nhau của cơ thể, v.v..
Đặc biệt quan trọng là rối loạn phối hợp, phản ứng phòng thủ và suy giảm khả năng chú ý xảy ra khi mệt mỏi.
Từ quan điểm chống chấn thương, người ta ít chú ý đến “tập luyện quá sức” của một vận động viên. Về bản chất, chúng ta đang nói về tình trạng mệt mỏi mãn tính hoặc làm việc quá sức, và dấu hiệu đầu tiên của giai đoạn đầu tập luyện quá sức là mệt mỏi, đôi khi xảy ra sau khi tập luyện và thi đấu quá căng thẳng. Nếu không tính đến điều này, bạn có thể không nhận thấy tình trạng mệt mỏi mãn tính đang dần tích tụ, sau đó có thể biểu hiện ở việc giảm mạnh hiệu suất và rối loạn nghiêm trọng trạng thái chức năng của vận động viên.
Hậu quả của tình trạng mệt mỏi mãn tính và làm việc quá sức một mặt có thể là làm tăng sai sót khi thực hiện các bài tập thể chất và mặt khác làm tăng tai nạn [13]. Tập luyện quá sức, dựa trên một loại rối loạn thần kinh, thường xảy ra dưới tác động của các yếu tố làm suy yếu các phần cao hơn của hệ thần kinh trung ương, chẳng hạn như chấn thương, nhiễm trùng, căng thẳng quá mức, v.v. [9]. Vai trò của bác sĩ và trách nhiệm của họ trong việc phát hiện sớm những dấu hiệu đầu tiên của việc tập luyện quá sức sắp xảy ra là vô cùng to lớn. Việc phát hiện và báo hiệu ngay lập tức điều này cho người huấn luyện giúp có thể phát triển các biện pháp cụ thể nhằm đảm bảo loại bỏ nhanh chóng và ngăn ngừa chấn thương [13].
Chấn thương tái phát chủ yếu phụ thuộc vào tình trạng cơ thể của vận động viên.
Nguyên nhân đầu tiên có thể là việc các VĐV tham gia thể thao sớm sau khi nghỉ thi đấu do chấn thương. Trong những trường hợp này, chi bị thương trước khi điều trị có thể bị tổn thương nghiêm trọng hơn, và chi khỏe mạnh thường bị thương, vì vận động viên theo bản năng sẽ bỏ qua chi bị đau, chuyển toàn bộ gánh nặng cho người khỏe mạnh.
Sự hiện diện ở các VĐV những thay đổi mãn tính ở khớp, dây chằng và cơ do các chấn thương đã nhận trước đó và chưa lành hoàn toàn, cũng như các tình trạng bệnh lý cấp tính, bán cấp và mãn tính và các bệnh đặc trưng cho từng môn thể thao, là nguyên nhân quan trọng gây ra chấn thương tái diễn trong khi chơi thể thao.
Việc tập luyện với cùng một loại bài tập ở địa phương tạo điều kiện cho việc tái tình trạng quá tải của một số nhóm cơ và sự phát triển không đầy đủ của các cơ khác, điều này cũng trong nhiều trường hợp dẫn đến chấn thương tái phát.
Từ danh sách chưa đầy đủ các lý do dẫn đến chấn thương tái diễn, có thể đánh giá rằng vị trí hàng đầu trong việc ngăn ngừa những chấn thương này phải được thực hiện bằng cách tăng cường kiểm soát y tế đối với việc nghiên cứu tình trạng thể chất của vận động viên, có tính đến không chỉ khả năng vận động của anh ta mà còn phục hồi các đặc tính chức năng của bộ máy thần kinh cơ [6].
1.2. Các biện pháp phòng ngừa chấn thương
Theo một số nhà nghiên cứu, có thể tránh được tới 20% số ca chấn thương bằng cách loại bỏ các yếu tố nguy cơ và hợp lý hóa việc quá trình huấn luyện. Chẩn đoán kịp thời chấn thương, điều chỉnh cường độ tập luyện và phục hồi hoàn toàn sau chấn thương là “ba trụ cột” trong phòng ngừa chấn thương trong thể thao [24].Trong việc ngăn ngừa chấn thương trong thể thao, các biện pháp phòng ngừa y tế và sư phạm cần được xem xét chủ yếu, bởi vì chỉ có sự hợp tác và phối hợp giữa bác sĩ và huấn luyện viên, dựa trên tính chuyên nghiệp cao và tôn trọng lẫn nhau, mới có thể trở thành nền tảng cho một kết quả thể thao xuất sắc.
1.2.1. Các biện pháp phòng ngừa sư phạm
Chuẩn bị cơ bản trước giải đúng cách. “Trước mùa giải” hợp lý ngụ ý sự gia tăng nhất quán về sức bền tổng thể của hệ thống tim mạch “dự trữ thích ứng chung” và khả năng phối hợp khả năng của vận động viên với việc dần dần áp dụng các tải trọng đặc biệt, trò chơi triển lãm và thi đấu, v.v.
Trong giai đoạn này, nên tổ chức các lớp thể dục dụng cụ, thể dục nhịp điệu; trong thời gian thi đấu, những hoạt động như vậy có thể gây thương tích.
Khởi động đầy đủ. Việc khởi động nên được thực hiện trước mỗi buổi tập và thi đấu. Đây là biện pháp phòng ngừa hiệu quả thương tích [3]. Mục đích của việc khởi động là chuẩn bị cho các cơ và bộ máy gân -dây chằng thực hiện các hoạt động thể chất. Huy động lưu lượng máu khu vực, kích hoạt quá trình trao đổi chất của “cơ” dẫn đến “làm nóng” cơ, tăng độ đàn hồi của chúng, giúp có thể thực hiện tải cường độ cao ở biên độ cao. Khởi động ở nhiệt độ môi trường thấp là đặc biệt quan trọng. Các thành phần sức mạnh và tốc độ trong hoạt động thể chất càng lớn thì khởi động càng tốt [12].
Khởi động tốt và đúng cách giúp giảm đáng kể nguy cơ chấn thương và tăng cường khả năng sẵn sàng về thể chất. Ngoài ra, nó còn tạo ra tâm trạng cần thiết trước những lần tải sắp tới.
Tuân thủ các nguyên tắc huấn luyện. Kết quả thể thao cao luôn đi kèm với việc tập luyện toàn diện, trong đó vận động viên dược phát triển có chọn lọc các nhóm cơ nhất định, tăng cường sức mạnh của xương và khớp, đồng thời cải thiện khả năng phối hợp các động tác. Đào tạo liên tục cải thiện hiệu suất VĐV. Điều kiện cần để đạt được thành công là dinh dưỡng tốt và lối sống lành mạnh [16].
Điều quan trọng là sau khi tập luyện, các mô và cơ quan chịu nhiều căng thẳng sẽ được nghỉ ngơi và phục hồi. Càng tập luyện cường độ cao thì càng cần nhiều thời gian để hồi phục.
Ví dụ, sau khi tải nặng và lặp đi lặp lại, để phát triển sức mạnh tối đa, các bài tập có tải trọng tương tự chỉ có thể được đưa vào tập luyện sau 1 - 3 ngày (tùy thuộc vào mức độ thể lực của vận động viên). Khi tập luyện ở mức độ và cường độ thấp hơn (chẳng hạn như chạy), bạn có thể thực hiện các bài tập tương tự mỗi ngày. Sau thời gian nghỉ tập dài (hoặc đối với người mới bắt đầu), bạn không nên tập luyện hàng ngày. Tốt hơn hết bạn nên tập thể dục ban đầu từ 2 đến 3 ngày một tuần để đảm bảo cơ thể được nghỉ ngơi đầy đủ giữa các buổi tập.
Cường độ và khối lượng tập luyện phải tương ứng với mức độ chuẩn bị của vận động viên [3]. Tính nhất quán, tăng dần, tăng dần và những nguyên tắc khác là những nguyên tắc cơ bản của lý thuyết và phương pháp giáo dục thể chất.
Sai lầm chính của tổ chức trong quá trình tập luyện, dẫn đến chấn thương, phải được coi là lập kế hoạch không chính xác cho hoạt động thể chất nói chung và đặc biệt, tức là tăng mạnh về khối lượng và cường độ.
Nó có thể được coi là vi phạm nguyên tắc dần dần; Ngoài ra, tỷ lệ chấn thương cao trong phần cuối của quá trình tập luyện nên được coi là kết quả của sự mệt mỏi xảy ra do thể lực của vận động viên thấp. . .Theo quy luật, chấn thương khi bắt đầu buổi tập xảy ra do khởi động không đầy đủ, đặc biệt là khi thời tiết lạnh, cũng như do không có thái độ tâm lý thích hợp [16].
Học đúng kỹ thuật. Huấn luyện kỹ thuật và chiến thuật hiện đại là điều kiện không thể thiếu để đào tạo vận động viên chất lượng cao. Nghiên cứu khoa học đã tạo động lực rất lớn cho sự phát triển trang bị kỹ thuật của các vận động viên, đặc biệt là ở các môn thể thao như bơi lội, ném đẩy. Trong thể thao hiện đại, không chỉ chuyển động mà còn cả tư duy cũng quan trọng. Kỹ thuật thực hiện bài tập mới đúng nhất thiết phải dựa trên lý thuyết cơ sinh học.
Mức độ hoạt động thi đấu. Quá trình thi đấu phải được cấu trúc sao cho loại bỏ được nguy cơ quá tải, mệt mỏi và chấn thương.
Sự kết hợp tối ưu giữa tập luyện với việc học tập, cuộc sống cá nhân và các vấn đề hàng ngày. Căng thẳng xã hội không được đào tạo thường được coi là một yếu tố nguy cơ gây chấn thương.
Cơ sở vật chất - kỹ thuật đảm bảo. Nhà tập và thiết bị thể thao hiện đại, tuân thủ các tiêu chuẩn chiếu sáng hợp vệ sinh, v.v., bề mặt chất lượng cao (ví dụ: nhựa đường), thiết bị phù hợp (giày, quần áo), tuân thủ các quy định an toàn tại nơi tập luyện có thể giảm nguy cơ chấn thương.
Tuân thủ chế độ thể thao. Một giấc ngủ ngon, sẵn có nghỉ ngơi ban ngày tăng cường đáng kể quá trình phục hồi.
Sử dụng đúng thiết bị bảo hộ. Miếng đệm khuỷu tay, tấm che ngực, miếng bảo vệ miệng, mũ bảo hiểm, tấm chắn, tấm che mặt, v.v. không chỉ phải đáng tin cậy mà còn phải được điều chỉnh riêng và sau đó được cập nhật thường xuyên. Ngoài ra, thiết bị bảo vệ phải được buộc chặt một cách an toàn.
Trọng tài công bằng, có thẩm quyền, đối phương lịch sự. Sự chú ý và nhạy cảm trước những tác động bên ngoài của trọng tài và ban tổ chức cuộc thi có thể giúp tránh chấn thương.
Những thay đổi về điều kiện thực hiện tập luyện, thi đấu. Những thay đổi đáng kể về điều kiện tập luyện (các chuyến bay dài và thường xuyên, thay đổi nhiệt độ (hạ nhiệt và tăng thân nhiệt), mất đồng bộ, mất nước) là yếu tố dẫn đến sự phát triển của tập luyện quá sức và chấn thương cơ xương.
Các biện pháp phòng ngừa: sử dụng đồ lót nén trong các chuyến bay, thiết bị phù hợp với nhiệt độ và độ ẩm của môi trường, điều chỉnh y tế về tình trạng mất đồng bộ, chế độ uống nước trong quá trình tập luyện và thi đấu.
Tối ưu hóa chế độ vận động sau chấn thương, bệnh tật và kỳ nghỉ. Nghỉ tập trong thời gian dài có thể gây chấn thương khi chơi thể thao [26].
1.2.2. Các biện pháp phòng ngừa y tế
Tuân thủ nguyên tắc định kỳ chấn thương thể thao. Chẩn đoán kịp thời, điều trị toàn diện và phục hồi chất lượng cao là cơ sở để vận động viên nhanh chóng trở lại đội.
Đặc điểm cá nhân. Hoạt động thể thao hình thành trạng thái nhân trắc học được điều chỉnh tối đa cho các hoạt động thể thao cụ thể. Mức độ không hài hòa trong phát triển thể chất tăng lên cùng với sự phát triển của kỹ năng thể thao và biểu hiện ở dạng phát triển cơ bắp không cân đối không đối xứng.
Dinh dưỡng tốt. Tuân thủ chế độ ăn kiêng, giá trị dinh dưỡng cao và dinh dưỡng tốt (đặc biệt là tiêu thụ bão hòa. Điều quan trọng là phải kiểm soát cân nặng của bạn - việc không hoạt động thể chất sau chấn thương có thể làm tăng khối lượng mỡ trong cơ thể [23].
Việc sử dụng dụng cụ chỉnh hình và băng để hỗ trợ và cố định hệ thống cơ xương.
Cơ sở chẩn đoán, điều trị và phòng bệnh đảm bảo cho nhân viên y tế. Trang thiết bị vật lý trị liệu hiện đại, chuyên viên xoa bóp có trình độ, kinh phí chăm sóc y tế đầy đủ, sử dụng cá phương pháp điều trị và chẩn đoán hiện đại, giám sát y tế thường xuyên giúp ngăn ngừa chấn thương. Căng thẳng tâm lý cực cao có thể gây chán ăn, rối loạn giấc ngủ, suy giảm khả năng phối hợp vận động và từ đó làm tăng nguy cơ chấn thương. Nếu một vận động viên thể hiện kết quả thi đấu thấp hơn so với tập luyện, điều này thường có thể được giải thích là do trạng thái tâm lý căng thẳng quá mức. Trong trường hợp này, anh ta nên thay đổi hệ thống chuẩn bị cho các cuộc thi (ví dụ: tập luyện với những vận động viên khỏe hơn) hoặc tham gia chúng thường xuyên hơn. protein, phospholipid, magie, canxi, các nguyên tố vi lượng trong khẩu phần ăn của thanh thiếu niên) có thể giúp giảm chấn thương ở vận động viên [10].
Bạn không nên thực hiện những thay đổi đáng kể trong chế độ ăn uống (ví dụ:tập thể dục nhịn ăn, ăn chay, v.v.). Điều quan trọng là phải kiểm soát cân nặng của bạn - việc không hoạt động thể chất sau chấn thương có thể làm tăng khối lượng mỡ trong cơ thể [23].
Các biện pháp phòng ngừa tâm lý. Các biện pháp phòng ngừa tâm lý nhằm mục đích giảm căng thẳng thần kinh và mệt mỏi tâm lý trong quá trình luyện tập và thi đấu cường độ cao. Những sự kiện này tạo ra một nền tảng thuận lợi cho việc khôi phục các chức năng sinh lý và duy trì hiệu suất.
Phương tiện phục hồi tâm lý bao gồm gợi ý, ngủ - nghỉ ngơi, rèn luyện tự sinh, rèn luyện điều hòa tâm lý, kỹ thuật thư giãn cơ, bài tập thở đặc biệt, điều kiện sống thoải mái, nhiều loại hình giải trí thú vị, điều kiện tâm lý xã hội thoải mái [25] .
Căng thẳng tâm lý cực cao có thể gây chán ăn, rối loạn giấc ngủ, suy giảm khả năng phối hợp vận động và từ đó làm tăng nguy cơ chấn thương. Nếu một vận động viên thể hiện kết quả thi đấu thấp hơn so với tập luyện, điều này thường có thể được giải thích là do trạng thái tâm lý căng thẳng quá mức. Trong trường hợp này, anh ta nên thay đổi hệ thống chuẩn bị cho các cuộc thi (ví dụ: tập luyện với những vận động viên khỏe hơn) hoặc tham gia chúng thường xuyên hơn.
Cần lưu ý rằng trong quá trình chuẩn bị trực tiếp cho các cuộc thi, việc khởi động làm giảm đáng kể căng thẳng tâm lý. Vì vậy, vận động viên Người cần thoát khỏi căng thẳng tâm lý quá mức phải “khởi động” lâu hơn. Massage cũng có tác dụng hữu ích đối với giai điệu tâm lý. Nó có thể và nên được đưa vào phần khởi động.
Trong các môn thể thao đồng đội, trong quá trình khởi động chung, trong một số trường hợp, vận động viên có thể được phép tập luyện riêng lẻ, có tính đến đặc điểm cá nhân của họ. Trước khi thi đấu, người chơi không nên thay đổi những thói quen và phương thức hành động đã ăn sâu của mình vì chúng có thể là cách thích hợp nhất để đạt được kết quả cao. Nếu không, hệ thần kinh của vận động viên sẽ bị kích động quá mức, làm giảm hiệu quả thi đấu và có thể gây chấn thương.
Một số vận động viên trong một số trường hợp cảm thấy quá tự tin vào chiến thắng, chẳng hạn như khi gặp một đối thủ thua kém họ đáng kể về đẳng cấp. Tình trạng này dẫn đến tâm trạng sa sút, dẫn đến trạng thái thư giãn và thậm chí sơ suất khi thực hiện các kỹ thuật đặc biệt. Điều sau không chỉ dẫn đến thiệt hại mà còn có thể gây thương tích. Ngược lại, những người khác lại cảm thấy lo lắng ngay trước khi cuộc thi bắt đầu, dẫn đến hưng phấn quá mức. Vận động viên trở nên quá cầu kỳ, điều này khiến không thể điều hướng chính xác môi trường và tất nhiên, không chỉ làm giảm thành tích mà còn làm tăng nguy cơ chấn thương [4].
2. Chấn thương đặc thù ở một số môn thể thao và chấn thương dây chằng chéo trước
2.1. Chấn thương điển hình ở một số môn thể thao
Thể dục. Thể dục nghệ thuật được đặc trưng bởi khu vực bệnh lý phổ biến nhất của hệ thống cơ xương. Các chấn thương phổ biến nhất là ở các chi trên (dây đai vai, khuỷu tay, cẳng tay, khớp bàn tay và cổ tay), cột sống và chi dưới (khớp đầu gối và mắt cá chân) [17] .
Trong quá trình tập luyện nghệ thuật, người ta thường thấy trầy xước (do cầm dụng cụ không đúng cách), bầm tím và tổn thương dây chằng (do rơi khỏi dụng cụ hoặc tiếp đất không đúng cách sau khi thực hiện bài tập).
Chấn thương có thể xảy ra nếu lòng bàn tay đổ nhiều mồ hôi hoặc có vết chai, vết nứt, trầy xước (vì vậy, sau khi tập luyện, cần phải cẩn thận loại bỏ magie khỏi tay); nếu thảm ở tình trạng kém hoặc được đặt không đúng cách; nếu giày và quần áo không phù hợp với thể dục dụng cụ; nếu magie có chất lượng kém hoặc bị nghiền nát kém (có vón cục).
Vì vậy, trước khi tập luyện, cùng với huấn luyện viên, bạn cần kiểm tra kỹ tình trạng của dụng cụ thể dục: chú ý đến độ bền khi buộc chặt các thanh song song và xà ngang; xem các vòng có được cố định tốt không, liệu chúng có ở cùng mức không; đảm bảo rằng các tấm thảm được đặt chính xác, sao cho không có khoảng trống giữa chúng và được che phủ bằng tấm che.
Khi thực hiện các bài tập trên các thiết bị có nguy cơ té ngã cao, huấn luyện viên và đồng đội nên cố định vận động viên thực hiện các bài tập, đồng thời sử dụng đai đặc biệt có dây cáp luồn qua ròng rọc để bảo hiểm [18]. Trang phục của vận động viên phải bao gồm quần thể dục dành cho nữ, quần dài và áo phông thể dục - dành cho nam giới; giày - giày thể dục [19].
Điền kinh. Trong quá trình chơi thể thao, các chấn thương phổ biến nhất được quan sát thấy là tổn thương cơ (đứt từng sợi ở vận động viên chạy nước rút), tổn thương dây chằng (ở vận động viên đi bộ, nhảy xa, ném ném), ít gặp hơn các vết thương và gãy xương (ở vận động viên nhảy sào) và trầy xước bàn chân (ở vận động viên chạy bộ, vận động viên marathon) và người đi bộ).
Chấn thương ở các vận động viên điền kinh cũng có thể do tình trạng đường chạy kém, hố nhảy, thiết bị (cú đánh, cột), giày không phù hợp cho môn thể thao này, vận động viên chuẩn bị thể chất kém hoặc khởi động không đủ.
Vì vậy, trước khi tập luyện, cần kiểm tra chất lượng của đường chạy bộ (có lỗ, có đá trên đó không, có được tưới nước kịp thời hay không), giá nhảy và thanh đẩy có được cố định chắc chắn hay không, búa có được đảm bảo an toàn hay không. cáp chắc chắn và tay cầm có trơn tru hay không. Chúng ta cần xem hố nhảy có được đào đủ tốt không. nó có sâu không, có chứa đầy cát và mùn cưa đã rây hay không, v.v. Việc không tuân thủ tất cả các quy tắc này có thể dẫn đến thương tích.
Giày cũng rất quan trọng: giày dành cho người chạy bộ phải vừa vặn với bàn chân và có gai từ 12 - 18 mm. Vận động viên chạy việt dã sử dụng giày không có gai; Giày của người chạy marathon có đệm nỉ hoặc nỉ. Để bảo vệ gót chân khỏi va đập, người nhảy cũng cần lót một miếng cao su hoặc nhựa vào giày. Mặt sau của giày phải cứng.
Người vượt rào phải sử dụng miếng đệm đầu gối và mắt cá chân, người ném bóng phải sử dụng găng tay da.
Đi giày chật trong thời tiết lạnh có thể khiến ngón chân của bạn bị tê cóng.
Khu vực ném dụng cụ phải được rào bằng lưới ở phần hành lang hoặc khu vực tập luyện các môn thể thao khác. Việc không tuân thủ quy tắc này có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng [18].
Chấn thương cũng có thể do kỹ thuật chạy không đúng và xen kẽ tải trọng và nghỉ ngơi, không chú ý đến các bài tập về tốc độ, sức bền, giãn cơ và thư giãn [19]. Trượt băng tốc độ đòi hỏi những chuyển động rất năng động và khả năng giữ thăng bằng khi làm chệch hướng cơ thể ở các góc độ khác nhau. Tải trọng chính rơi vào các cơ và khớp của chi dưới, cơ mông và cột sống thắt lưng. Khối lượng và cường độ tải lớn thường dẫn đến suy giảm khả năng phối hợp các chuyển động, dẫn đến té ngã và chấn thương [17].
Bóng rổ, tổn thương bộ máy dây chằng của khớp mắt cá chân và khớp gối thường xảy ra nhất (do cơ thể xoay mạnh khi chân đứng yên hoặc do tiếp đất không thành công sau khi nhảy), cũng như chấn thương ở các ngón tay như kết quả của việc đánh bóng hoặc bị đối phương đánh. Cũng có thể có vết bầm tím do ngã. Để tránh thiệt hại, cần thành thạo kỹ năng, khởi động đúng cách trước khi tập, hoặc cuộc thi. Chất lượng hàng tồn kho và thiết bị là rất quan trọng. Bề mặt sân bóng rổ phải bằng phẳng, sàn tập…Giày tốt và thoải mái với đế cao su rất quan trọng.
Trong một trận bóng chuyền, nguyên nhân gây chấn thương về nhiều mặt tương tự như nguyên nhân gây chấn thương trong bóng rổ: có thể bị bầm tím do ngã, bong gân bộ máy dây chằng của khớp gối và mắt cá chân do tiếp đất không thành công sau đó, nhảy, tổn thương các ngón tay khi nhận bóng hoặc do đánh bóng.
Để tránh chấn thương, bạn cần rèn luyện kỹ thuật chơi: đánh và bắt bóng, đúng thế đứng và tiếp đất khi nhận bóng [13].
Điều cần thiết là mặt đất của khu vực thoáng đãng, sàn ở khu vực kín không bị trơn trượt. Người chơi bóng chuyền nên mang giày thể thao có đế cao su [11].
Khi chơi quần vợt, chấn thương cấp tính (đột ngột) tương đối hiếm khi xảy ra - đây là những vết bầm tím và bong gân ở cơ và dây chằng, chủ yếu là khớp gối, mắt cá chân và khớp khuỷu tay. Thông thường hơn, những người chơi quần vợt gặp phải những chấn thương nhẹ, hoàn toàn vô hình ở khớp khuỷu tay, hậu quả của nó là một căn bệnh gọi là “khuỷu tay quần vợt”, tức là biến dạng khớp của khớp khuỷu tay. Các triệu chứng của bệnh này là đau, sưng nhẹ và cử động hạn chế ở khớp [18]. Có một chấn thương phổ biến ở những người chơi quần vợt đến nỗi nó được đặt tên theo môn thể thao này : khuỷu tay quần vợt. Chấn thương này là một tình trạng mãn tính đặc trưng bởi những vết rách nhỏ ở gân bên ngoài khuỷu tay. Điều này xảy ra vì các gân chịu tải lớn hơn khi một người sử dụng vợt tennis. Những gân này là một phần của cơ giúp kéo dài cổ tay. Chúng bao gồm từ bên ngoài khuỷu tay đến phía sau cánh tay
Trong thời đại máy tính, điều tương tự có thể xảy ra với những chuyển động lặp đi lặp lại của cổ tay cần thiết khi gõ máy tính trong thời gian dài. Kéo giãn có thể ngăn ngừa cả hai loại khuỷu tay quần vợt [20].
Bóng đá. Bóng đá được đặc trưng bởi hoạt động thể chất lâu dài, bao gồm chạy, nhảy với khối lượng lớn, công việc kỹ thuật đặc biệt và sức bền tốc độ, cũng như sự phối hợp phức tạp của các chuyển động. Những cú giật, dừng đột ngột và hoạt động cơ bắp tăng lên liên quan đến việc thực hiện các yếu tố kỹ thuật và đá bóng đặt một tải trọng lớn lên hệ thống cơ xương của cầu thủ bóng đá, đặc biệt là ở chi dưới. Khi xử lý bóng, va chạm, va chạm, té ngã là điều không thể tránh khỏi, dẫn đến tổn thương hệ cơ xương [17].
Chấn thương điển hình của cầu thủ bóng đá là bầm tím, bong gân, rách cơ; Đôi khi có gãy xương và trật khớp. Các cầu thủ trên sân chủ yếu bị thương ở chi dưới; Ngoài ra, thủ môn có thể bị chấn thương ở ngón tay và khớp cổ tay do bị ngã khi nhận bóng [18].
Nguyên nhân chấn thương chủ yếu là do vận động viên không được huấn luyện đầy đủ, kỷ luật kém hoặc hành vi thô lỗ của cầu thủ, tình trạng sân bóng kém, thiếu giày và thiết bị bảo hộ phù hợp [8]. Quần áo của cầu thủ bóng đá phải nhẹ và không hạn chế cử động. Bạn chỉ có thể chơi với ủng. Giày đá bóng được làm bằng da dày, đế cứng, không có đinh nhô ra. Điều quan trọng nhất trong việc ngăn ngừa chấn thương là việc các cầu thủ bóng đá phát triển sự tôn trọng đối phương và chỉ tuân theo phong cách thi đấu đúng đắn; Cũng cần tổ chức xét xử chính xác, rõ ràng, chu đáo.
Quyền anh. Một đặc điểm khác biệt của chấn thương là số lượng gãy xương đáng kể của hệ thống cơ xương. Vị trí thứ hai là chấn thương bộ máy dây chằng bao khớp (biến dạng các khớp khác nhau), vị trí thứ ba là chấn thương sụn chêm khớp gối. Các bệnh mãn tính phổ biến nhất của hệ thống cơ xương ở võ sĩ quyền anh là viêm bao hoạt dịch và viêm quanh khớp glenohumeral. Một phần đáng kể rơi vào tình trạng thoái hóa xương cột sống và biến dạng khớp ở các khớp nhỏ của bàn tay [17].
Khi tập đấm bốc, vùng mặt thường bị tổn thương nhất và bàn tay (khớp ngón tay cái, cổ tay) cũng bị thương. Mặc dù hiếm gặp nhưng gãy xương mũi và xương hàm dưới cũng xảy ra. thực hiện các kỹ thuật kỹ thuật. Cần tăng cường sức mạnh cho các dây chằng, đặc biệt là khớp gối, mắt cá chân và cột sống cổ. Điều quan trọng là phải khởi động đúng cách trước khi đến lớp và đặc biệt chú ý đến các bài tập giữ thăng bằng.
Vận động viên cũng phải nắm vững các kỹ thuật tự bảo hiểm cần thiết. Đặc biệt thường xuyên xảy ra tổn thương da ở vùng lông mày, màng nhầy của má và môi. Trong một số trường hợp hiếm hoi, sau một đòn từ đối thủ, trạng thái choáng váng ngắn hạn (hạ gục) và trong những trường hợp đặc biệt có thể xảy ra tình trạng loại trực tiếp. Sau đó có thể bị đau đầu, chóng mặt, mất trí nhớ một phần. Những vết thương này là do những cú đánh không đúng cách.
Để tránh thiệt hại, cần thực hiện đúng kỹ thuật và chỉ tiến hành tập luyện với các đối tác cùng hạng cân, hạng cân. Võ sĩ phải đeo băng dưới quần đùi (để bảo vệ bộ phận sinh dục), nẹp nhựa ở miệng (để bảo vệ răng) và băng bó tay. Bạn cũng nên đeo khẩu trang bảo vệ trong quá trình tập luyện. Cần đảm bảo găng tay vừa khít với bàn tay [18].
Nếu xảy ra loại trực tiếp, vận động viên chỉ được phép tập luyện sau khi một cuộc kiểm tra kỹ lưỡng bởi một nhà thần kinh học thể thao [15].
Đấu vật. Đây là môn thể thao gây chấn thương nhất. Trong tất cả các loại đấu vật - cổ điển, tự do và sambo - nguyên nhân chấn thương chủ yếu là do vận động viên sử dụng kỹ thuật không chính xác và sự chuẩn bị không đầy đủ [18]. Trong những môn thể thao này, khớp gối thường dễ bị chấn thương nhất. Một tỷ lệ lớn các chấn thương xảy ra ở các phần khác nhau của cột sống [17]. Khi tập đấu vật, vết bầm tím và tổn thương cơ và dây chằng thường xảy ra nhất, đặc biệt là ở cột sống cổ, khớp mắt cá chân và đầu gối. Trật khớp ở khớp vai ít gặp hơn. Ngoài ra còn có xuất huyết ở vùng tai.
Để tránh thiệt hại và chấn thương, đô vật phải học cách đánh đúng cách thực hiện các kỹ thuật kỹ thuật. Cần tăng cường sức mạnh cho các dây chằng, đặc biệt là khớp gối, mắt cá chân và cột sống cổ. Điều quan trọng là phải khởi động đúng cách trước khi đến lớp và đặc biệt chú ý đến các bài tập giữ thăng bằng.Vận động viên cũng phải nắm vững các kỹ thuật tự bảo hiểm cần thiết [18].Trước khi bắt đầu các lớp học, huấn luyện viên có nghĩa vụ kiểm tra tình trạng đồng phục của vận động viên, bao gồm quần đấu vật, quần bơi và quần đùi đấu vật. Hơn nữa, quần áo và giày dép không được có dây buộc, nút hoặc đầu ren bằng kim loại [21]. Để tránh trầy xước, trầy xước da, bạn cần nhanh chóng căt móng tay.
Việc chuẩn bị thảm để thi đấu và tập luyện có tầm quan trọng không nhỏ trong việc ngăn ngừa chấn thương cho các đô vật. Thảm phải được trải kín, không có khe hở, thảm phủ nên đặt cách mép thảm ít nhất 2 m. Không được có vật lạ trong phạm vi ba mét xung quanh tấm thảm [19].
Cử tạ. Chấn thương thường gặp nhất ở vận động viên là khớp gối. Các chấn thương cũng được quan sát thấy ở hông, mắt cá chân và bàn chân, cũng như ở các bộ phận khác của hệ vận động: vai, khuỷu tay, cổ tay; khớp và bàn tay. Thật thú vị khi lưu ý rằng bệnh lý của cột sống thắt lưng được ghi nhận ít thường xuyên hơn ở những người tập tạ so với những người chạy nước rút.
Tương đối thường xuyên, những người tập tạ bị gãy xương ở bàn chân, cũng như ở cột sống thắt lưng (gãy xương do chấn thương do các quá trình ngang). Gãy xương thường là kết quả của sự sơ suất của vận động viên trong quá trình tập luyện [17]. Ngoài ra, trong quá trình tập tạ, thường xuất hiện các vết bầm tím trên thanh tạ do đập đòn tạ vào ngực, cũng như bong gân và rách các cơ và dây chằng ở vùng vai, khuỷu tay, cổ tay, đầu gối và khớp cổ chân do thực hiện động tác nâng tạ không đúng kỹ thuật . Một thanh tạ rơi cũng có thể gây thương tích cho vận động viên [23].
Để tránh chấn thương ở khớp cổ tay và vùng thắt lưng, người ta đeo dây đeo cổ tay và thắt lưng da rộng, đồng thời để tránh tay bị trượt trên thanh, chúng được phủ một lớp magie. Giày được cọ xát bằng nhựa thông. Để tránh sưng tấy vùng xương ức, người ta sử dụng miếng xốp khi nâng tạ lên ngực. Trước khi thực hiện bài tập, cần kiểm tra xem trọng lượng có được cố định chắc chắn vào thanh tạ hay không [19]. Các vận động viên mới bắt đầu phải được bảo hiểm khi thực hiện các động tác ngay cả với trọng lượng nhẹ.
Khi tạ bị gãy, vận động viên phải có khả năng ném thanh tạ mà không bị thương. Và để đồng đội không bị thương trong trường hợp di chuyển không thành công thì phải ở ngoài bục [18].
Xe đạp, đặt ra yêu cầu cao đối với cơ thể của vận động viên trong điều kiện di chuyển với tốc độ cao cùng với việc giữ yên xe ở tư thế nửa cong, với tải trọng tĩnh đáng kể lên các cơ của chi trên và lưng. Tải trọng quá mức mà không được chuẩn bị đầy đủ có thể dẫn đến các cơ cánh tay, vai và lưng phải làm việc quá sức, ảnh hưởng xấu đến cột sống. Khi đạp xe, chấn thương cũng có thể xảy ra (trầy xước và bầm tím ở vai, cẳng tay, đùi và cẳng chân, trầy xước đáy chậu, gãy xương đòn và xương cẳng tay, chấn động). Ngã có thể gây thương tích nghiêm trọng ở nhiều vị trí khác nhau.
Một đặc điểm của đạp xe là tính đồng nhất tương đối của sự phân bố bệnh lý trên tất cả các bộ phận chính của bộ máy vận động, mặc dù tần số cao nhất của nó xảy ra ở khu vực khớp gối [17].
Trục trặc của đạp xe là một trong những nguyên nhân chính gây thương tích cho người đi xe đạp. Vì vậy, trước khi tập luyện hoặc thi đấu, cần phải kiểm tra kỹ khả năng sử dụng của xe đạp, điều chỉnh yên xe, kiểm tra công tắc tốc độ, độ dán của các săm vào vành xe, v.v
Việc rèn luyện kỹ thuật của vận động viên cũng rất quan trọng. Nếu không chuẩn bị kỹ thuật đầy đủ, việc té ngã thường xảy ra trong quá trình tập luyện và thi đấu, đặc biệt là ở các cuộc đua nhóm. Khi ngã, vận động viên sẽ bị trầy xước, bầm tím, gãy xương khi va vào đường nhựa, xe đạp của đối thủ, v.v.
Trong quá trình tập luyện, vận động viên phải cẩn thận không va chạm với các phương tiện đang di chuyển hoặc người đi bộ [19].
Cần tổ chức các lớp học cho các vận động viên mới bắt đầu về bộ phận kỹ thuật của xe đạp, tự hỗ trợ và hỗ trợ lẫn nhau trong trường hợp bị thương và về luật lệ giao thông đường phố [22]. Những yêu cầu lớn được đặt ra đối với hình dáng của người đi xe đạp. Nó phải bao gồm một chiếc áo sơ mi đi xe đạp, quần đùi có miếng da lộn ở vùng háng, giày, tất trắng và mũ bảo hiểm. Nếu không có những trang bị trên thì không vận động viên nào được phép tập luyện, thi đấu.
Bơi lội. Mặc dù môn thể thao này là môn thể thao tuần hoàn, nhưng cần lưu ý rằng các phương pháp bơi khác nhau có mức tải trọng khác nhau lên từng bộ phận của hệ cơ xương, điều này thường dẫn đến tình trạng quá tải và xảy ra quá trình đau đớn. Các bài tập “trên cạn” bao gồm một số lượng lớn các bài tập phụ trợ có tính chất tốc độ-sức mạnh và phối hợp phức tạp nhằm giảm bớt mệt mỏi về tinh thần và tăng cường thể lực tổng thể của vận động viên thường dẫn đến chấn thương ở nhiều vị trí khác nhau. Khi bơi lội, tỷ lệ tổn thương cao nhất được quan sát thấy ở ba phần của hệ thống vận động: đầu gối, khớp vai và vùng thắt lưng [17].
Những người bơi lội có thể thấy bong gân ở khớp vai và khuỷu tay, vết bầm tím ở nhiều bộ phận khác nhau trên cơ thể và đặc biệt là các trường hợp chấn thương thường xuyên do tường lát gạch của hồ bơi. Nếu bạn xuống nước không đúng cách, bạn có thể làm tổn thương cột sống thắt lưng. Khi đầu bạn chạm đáy, gãy xương cột sống cổ có thể xảy ra kèm theo tổn thương tủy sống.
Để ngăn ngừa thương tích cho người bơi, cần theo dõi cẩn thận tình trạng thành và đáy bể bơi trong nhà.
Các vận động viên cũng cần được dạy cách thực hiện các bài tập nâng tạ một cách thành thạo về mặt kỹ thuật áp lực khi bắt đầu và khi xuống nước.
Sự hợp tác của bác sĩ, huấn luyện viên và vận động viên sẽ giúp giảm chấn thương thể thao, bảo tồn và tăng cường sức khỏe của những người tham gia thể thao và nâng cao tinh thần thể thao của họ [19].
2.2. Chấn thương dây chằng chéo trước (ACL).
Chấn thương dây chằng chéo là rất phổ biến đối với tập luyện và thi đấu các môn thể thao bới nó liên quan đến các chuyển động của chi dưới và các vấn đề cơ chế tác dụng lực…
Tỷ lệ chấn thương
Dây chằng chéo trước (ACL) là một trong những dây chằng khớp gối thường hay bị tổn thương nhất. Có khoảng 150.000 ca chấn thương ACL xảy ra ở Mỹ mỗi năm. Các VĐV nữ tham gia môn Bóng rổ và Bóng đá khả năng bị chấn thương ACL nhiều hơn gấp 2 đến 8 lần so với các VĐV nam cũng ở những môn thể thao này. Số liệu mới đây của Hiệp hội Bóng rổ nữ Quốc gia cho thấy các VĐV da trắng người Âu-Mỹ có thể có nguy cơ chấn thương ACL cao hơn so với các VĐV người Mỹ gốc Phi, Tây Ban Nha hay châu Á.
Những VĐV đã từng bị chấn thương ACL là những người có nguy cơ mắc các bệnh viêm khớp rất cao trong cuộc sống sau này, ngay cả khi họ đã có phẫu thuật để chữa chấn thương. Các chấn thương ACL thường chiếm một khoản chi phí chăm sóc sức khỏe rất lớn, ước tính đến hơn nửa nghìn tỷ đô-la Mỹ mỗi năm.
Nguyên nhân xảy ra chấn thương.
Các nhà nghiên cứu tin rằng có những yếu tố bên ngoài và bên trong liên quan đến chấn thương ACL. Yếu tố bên ngoài bao gồm bất kỳ tình huống vận động nào mà sự phối hợp động tác của VĐV bị phá vỡ ngay trước khi tiếp đất hoặc giảm tốc độ.
Ví dụ về sự phá vỡ trong phối hợp các động tác bao gồm bị cầu thủ khác xô đẩy, tiếp đất vào chỗ không bằng phẳng - vào hố hoặc chỗ khấp khểnh, bị chẹo chân. Các yếu tố bên ngoài khác đã được nghiên cứu bao gồm tác động của việc mang giày dép, dụng cụ không phù hợp (không vừa chân hoặc không phù hợp với các bề mặt sân khác nhau), và bản thân bề mặt sân không đảm bảo.
Các yếu tố nội tại bao gồm sự khác biệt về giải phẫu của nam và nữ, tăng độ linh hoạt của gân kheo, tăng biên độ động tác quay sấp bàn chân (bàn chân bẹt), các hiệu ứng của nội tiết tố, và những thay đổi trong hệ thống thần kinh và cơ bắp kiểm soát tư thế của đầu gối. Những khác biệt về giải phẫu giữa nam và nữ, như xương chậu nữ rộng hơn và có xu hướng đi chân “vòng kiềng” ở phụ nữ, có thể khiến cho phụ nữ bị chấn thương ACL.
Sự khác biệt về tỷ lệ chấn thương ACL giữa nam và nữ dường như bắt đầu một thời gian ngắn sau tuổi dậy thì bởi vì hệ thống thần kinh - cơ (sự phối hợp thần kinh - cơ) thích nghi với tốc độ chậm hơn so với những thay đổi về giải phẫu và nội tiết tố. Có thể là tỷ lệ bị chấn thương ở phụ nữ trong độ tuổi này tăng cao vì hệ thống thần kinh/cơ (phối hợp) thích nghi với những sự thay đổi này với tốc độ chậm hơn so với ở nam giới. Phụ nữ thường có khớp gối ít vững chắc hơn so với nam giới, khi có nhiều lực tác động lên các dây chằng.
Ngoài ra, hormone nữ tính estrogen có thể nới lỏng hoặc cho phép kéo giãn dây chằng chéo trước (ACL), do đó khiến cho VĐV nữ dễ bị chấn thương ACL.
Các yếu tố thần kinh - cơ liên quan tới sự tương tác và khống chế khớp gối của cơ tứ đầu đùi và các cơ gân kheo ở chân. Các nhà nghiên cứu rất quan tâm đến việc nghiên cứu yếu tố đặc biệt này vì nó là yếu tố dễ nhất có thể thay đổi.
Cơ chế phát sinh chấn thương
Nghiên cứu kỹ các hình ảnh video của các VĐV khi đứt, rách dây chằng chéo trước cho thấy, khoảng 70% các chấn thương là trong tình huống không có va chạm và 30% xảy ra trong tình huống có va chạm. Các vết thương không do va chạm thường xảy ra khi tiếp đất hoặc giảm tốc độ một cách mạnh mẽ.
Trong những trường hợp này, khớp gối tại thời điểm chấn thương hầu như duỗi thẳng và có thể kết hợp với vẹo vào phía bên trong khi gục xuống. VĐV thường tiếp đất với tư thế phẳng bàn chân và cẳng chân đưa ra phía trước hoặc sang phía bên của thân mình.
Phòng ngừa chấn thương dây chằng chéo trước
Đã có một số chương trình giáo dục phòng ngừa chấn thương được xây dựng trong nỗ lực làm giảm tỷ lệ chấn thương dây chằng chéo trước trong những tình huống không có va chạm. Trọng tâm của các chương trình phòng chống hiện tại là sự khống chế hoạt động khớp gối một cách thích hợp của hệ thống thần kinh - cơ. Các chương trình này tập trung vào việc thực hiện các các bài tập sử dụng lực đàn hồi (nhún - bật nhảy liên hoàn), bài tập giữ thăng bằng, và các bài tập tăng cường sức mạnh/sự vững chắc của cơ, khớp.
Bài tập sử dụng lực đàn hồi phải nhanh, động tác phải mạnh mẽ mà trước tiên các bắp cơ được kéo căng ra (giai đoạn co cơ nhượng bộ) sau đó sẽ rút ngắn (giai đoạn khắc phục). Chu kỳ kéo dài - rút ngắn này sẽ là tăng sức mạnh cơ bắp. Một ví dụ của dạng bài tập này là VĐV nhảy xuống khỏi một chiếc bục nhỏ và ngay lập tức bật nhảy lên trở lại sau khi chân vừa chạm tới sàn.
Tập luyện khả năng giữ thăng bằng thường liên quan đến việc sử dụng các dụng cụ bập bênh hoặc các ván thăng bằng. Các bài tập thăng bằng trên sân bãi có thể bao gồm các động tác ném bóng với đối tác trong khi giữ thăng bằng trên một chân.
Để cải thiện sức mạnh và sự vững chắc của một chân, các VĐV thực hiện các bài tập chẳng hạn như nhảy và rơi xuống- tiếp đất bằng một chân với tư thế gấp gối và giữ tư thế này trong thời điểm thích hợp[2].
3.Một số công trình nghiên cứu khoa học liên quan
Theo hệ thống giám sát tai nạn thương tích qua thiết bị điện tử quốc gia của Ủy ban An toàn các sản phẩm tiêu dùng Hoa Kỳ của (NEISS), hơn 1,9 triệu cá nhân có chấn thương liên quan đến thể thao đã được điều trị tại các khoa cấp cứu vào năm 2012. Trong khi đấy, con số chi tiết về chấn thương gặp phải khi tập luyện, thi đấu thể thao:
Gần 570.000 ca chấn thương Bóng rổ được điều trị tại các khoa cấp cứu trên cả nước, trong đó có hơn 8.000 trường hợp phải nhập viện. 93% các ca chấn thương là xảy ra ở nam giới. Gần 557.000 ca chấn thương ở môn Xe đạp được điều trị tại các khoa cấp cứu trong cả nước, trong đó 42.000 ca phải nhập viện. 71 % các ca chấn thương là ở nam giới.
Hơn 466.000 ca chấn thương trong môn Bóng bầu dục được điều trị tại các khoa cấp cứu trên phạm vi cả nước, khoảng 10.000 ca trong đó phải nhập viện. 88 % của chấn thương là ở nam giới.
Hơn 265.000 ca chấn thương trong Bóng chày và Bóng mềm đã được điều trị tại các khoa cấp cứu trên phạm vi cả nước, trong đó hơn 4.500 ca phải nhập viện 73 % của chấn thương là ở nam giới. Hơn 231.000 ca chấn thương trong Bóng đá đã được điều trị tại các khoa cấp cứu trên phạm vi cả nước, trong đó có hơn 5.000 trường hợp phải nhập viện 83 % của chấn thương là ở nam giới.
Tỷ lệ ước tính của các chấn thương liên quan đến thể thao trong những người trên 25 tuổi là: Môn Đua xe đạp - 126,5 trên 100.000 người. Bóng rổ - 61,2 trên 100.000 người. Bóng chày và Bóng mềm - 41,3 trên 100.000 người. Bóng bầu dục - 25,2 trên 100.000 người. Bóng đá - 23,8 trên 100.000 người. Tỷ lệ ước tính cao hơn ở trẻ em và thanh thiếu niên trong độ tuổi dưới 25: Chấn thương liên quan đến thể thao chiếm khoảng 20% tổng các lần thăm khám tại các khoa cấp cứu của trẻ em trong độ tuổi 6 - 19 [2].
Nghiên cứu phòng ngừa chấn thương thể thao thường được mô hình hóa theo trình tự bốn bước cổ điển do Van Mechelen và cộng sự (1992):
Mô hình này đã cung cấp một khung khái niệm để theo dõi tiến độ và hiệu quả của việc giảm tỷ lệ mắc nhiều loại chấn thương thể thao (Edouard và cộng sự, 2015; Hewett và cộng sự, 2016). Khung khái niệm “trình tự phòng ngừa” đã được Finch (2006) mở rộng vào năm 2006 thành các giai đoạn liên quan đến việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa và đánh giá tác động trong thế giới thực. Bolling và cộng sự (2018) đã sửa đổi trình tự bốn bước bằng cách cải thiện bước đầu tiên của trình tự mở rộng để khám phá bối cảnh chấn thương thể thao. Các khuôn khổ khác đã được phát triển để trình bày chi tiết một số bước của trình tự hoặc một số khía cạnh cụ thể, ví dụ, khái niệm về chấn thương thể thao (Timpka và cộng sự, 2014b), nguyên nhân của chấn thương thể thao (Meeuwisse, 1994), hiểu biết về cơ chế chấn thương (Bahr và Krosshaug, 2005), mô hình tập trung vào cơ sinh học (Hewett và Bates, 2017), cách tiếp cận hệ thống phức tạp (Bittencourt và cộng sự, 2016; Pol và cộng sự, 2019), phân loại phòng ngừa dựa trên yếu tố rủi ro (Jacobsson và Timpka, 2015), thực hiện biện pháp phòng ngừa (Tee và cộng sự, 2020) và phương pháp tiếp cận cá nhân hóa (Roe và cộng sự, 2017). Những khung khái niệm về nghiên cứu phòng ngừa chấn thương thể thao này có thể tiếp tục được hưởng lợi từ những cải tiến hoặc thông tin chi tiết nhằm trợ giúp các nhà nghiên cứu và/hoặc người thực hành.
Theo nghiên cứu của Sharm Al-Sheikh, A.M.Simkov tại Đại học Quốc gia về Văn hóa Thể chất, Thể thao và Sức khỏe St. Petersburg về đặc điểm chấn thương ở vận động viên Taekwondo trẻ. Kết quả nghiên cứu cho thấy: Chấn thương ở cột sống, thắt lưng, khớp cổ chân, đầu gối và hông, vết bầm tím và các chấn thương khác chiếm ưu thế. Tỷ lệ chấn thương cột sống, thắt lưng chiếm 28.2 %; khớp cổ chân 21.8 %; khớp gối 15.4%; Vết bầm tím chiếm 14.6%; khớp háng chiếm 12.9%; chấn thương khác chiếm 7.1%. Nghiên cứu đặc điểm chấn thương ở vận động viên Taekwondo trẻ sẽ giúp có thể sử dụng có chủ đích các bộ bài tập thể chất để tăng cường sức mạnh dây chằng và cơ ở vận động viên nhằm giảm khả năng chấn thương trong taekwondo.
Theo nghiên cứu của Pablo Prieto-González, Jose Luis Martínez-Castillo, Luis Miguel Fernández-Galván, Arturo Casado, Sergio Soporki, và Jorge Sánchez-Infante (2019) trong nghiên cứu về Dịch tễ học về chấn thương liên quan đến thể thao và các yếu tố nguy cơ liên quan ở vận động viên vị thành niên cho. Nghiên cứu được thực hiện trên 498 vận động viên từ 14 đến 21 tuổi đã tự nguyện tham gia chương trình giám sát chấn thương. Thông tin được thu thập bao gồm: dữ liệu cá nhân, khía cạnh thể thao, đặc điểm của chấn thương và lối sống.
Kết quả nghiên cứu cho thấy: 40,4% số người tham gia bị chấn thương vào năm 2019. Có 39% vận động viên bị chấn thương ở vùng bị thương trước đó, phản ánh nhu cầu chữa lành vết thương hoàn toàn. Chấn thương trung bình được tìm thấy là 2,64 trên 1000 giờ. Ba môn thể thao đối kháng có tỷ lệ chấn thương cao nhất: Bóng đá (7,21), Judo (4,82) và Bóng rổ (4,31). Các chấn thương thường gặp nhất là căng cơ thắt lưng (12,24%), bong gân mắt cá chân (11,98%) và gãy xương (9,31%). Theo vùng giải phẫu, ba vùng tập trung nhiều chấn thương nhất là mắt cá chân (36,12%), đầu gối (19,32%) và vai (6,47%). 59.8% trong số các chấn thương xảy ra trong khi luyện tập và 40,72% trong khi thi đấu hoặc trước khi thi đấu.
Nghiên cứu cũng chỉ ra nguyên nhân liên quan khiến cho chấn thương gia tăng như: Số giờ thực hành nhiều hơn mỗi tuần; Không thực hiện khởi động; Sử dụng các cơ sở thể thao không phù hợp; Không thực hiện việc chuẩn bị về thể chất đầy đủ; Lượng vận động không phù hợp; Không thực hiện các hoạt động phòng ngừa thương tích; Biểu diễn kỹ thuật thể thao mà không có sự giám sát của HLV; Thiết bị thể thao không đầy đủ.
Theo nghiên cứu và công bố của TS.Đinh Thị Mai Anh và cộng sự (2020): Đánh giá tình trạng chấn thương ở vận động viên bóng rổ các câu lạc bộ chuyên nghiệp của Việt Nam. Nghiên cứu được tiến hành trên 95 VĐV bóng rổ thuộc 06 CLB bóng rổ chuyên nghiệp của Việt Nam (Ha Noi Buffaloes, Thang Long Warriors, Đa Nang Dragons, Can Tho Catfish, Ho Chi Minh City Wings, Sai Gon Heat). Kết quả: Nghiên cứu đã đánh giá được tình trạng chấn thương ở VĐV bóng rổ các CLB chuyên nghiệp của Việt Nam đã thống kê và phân loại được các chấn thương cụ thể thường gặp mang tính nghề nghiệp ở VĐV bóng rổ. Tất cả những chấn thương này đều có liên quan mật thiết đến đặc điểm kỹ - chiến thuật trong tập luyện và thi đấu môn bóng rổ.
Vết thương và xây xát da (67.4%), vết đụng dập (bầm tím) chiếm tỷ lệ 61.1 %. Tổn thương gân chiếm 38.9%, tổn thương dây chằng chiếm 25.3 % và tổn thương cơ chiếm 17.9 %. Tổn thương vùng đầu chiếm tỷ lệ (15.7%).
Các chấn thương phần cứng xuất hiện nhiều nhất là sai khớp chiếm tỷ lệ 15.8%, chấn thương sụn khớp và gãy xương chiếm tỷ lệ thấp 3.2 %.
100% các cầu thủ đều ghi nhận chấn thương vùng gối là phổ biến nhất, khớp cổ chân (74.7%) và cẳng chân chiểm tỷ lệ 38.9%.
Chấn thương các vùng ngón tay (41.1%), khớp cổ tay (27.4%), khớp vai (22.1%) và khớp khuỷu (18.9%). Vùng thắt lưng (34.7%).
Các chấn thương cụ thể thường gặp chiếm tỷ lệ cao nhất là các vết xây sát da và bầm tím (28.4%), viêm gân Achilles (26.3%), đứt dây chằng chéo trước (13.7%), giãn dây chằng khớp cổ chân (12.6%), chấn thương sụn chêm khớp gối (8.4%), chấn thương ngón tay (7.4%) và đầu (3.2%). Kết quả nghiên cứu là cơ sở khoa học quan trọng để tìm hiểu nguyên nhân và đề xuất các biện pháp phòng ngừa chấn thương cho VĐV[1].
Tóm lại, xem xét một số công trình nghiên cứu khoa học liên quan cho thấy nhiều nghiên cứu đã đề cập khá toàn diện, đầy đủ về cách tiếp cận nghiên cứu chấn thương, nguyên nhân, cơ chế và cách phòng ngừa chấn thương. Các công trình nghiên cứu về chấn thương ở một số môn thể thao cụ thể đã thống kê những chấn thương cơ bản theo đặc điểm hoạt động tập luyện và thi đấu, phù hợp với các luận điểm khoa học đã được công bố trước đây. Nhưng kết quả này làm cơ sở khoa học cho việc khuyến nghị các biện pháp phòng tránh chấn thương hiệu quả trong tập luyện thi đấu thể thao nói chung, ở từng môn thể thao nói riêng.
III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Nghiên cứu khoa học về chấn thương đã hình thành được hệ thống cơ sở phương pháp luận, thực tiễn tương đối đầy đủ góp phần giải quyết những thách thức trở ngại gặp phải về chấn thương trong tập luyện và thi đấu thể thao. Việc phòng ngừa chấn thương thể thao là một trong những nhiệm vụ rất quan trọng của các cơ quan, tổ chức, đơn vị trong ngành thể thao, ban huấn luyện, VĐV và những người tham gia tập luyện thi đấu thể thao có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của nền thể thao nước nhà.
Bài viết đã tổng hợp được khái lược những nội dung liên quan đến chấn thương bao gồm: Khái niệm, phân tích nguyên nhân, cách phòng tránh; một số chấn thương điển hình ở các môn thể thao và một số công trình nghiên cứu có liên quan về chấn thương trong tập luyện thi đấu, thể thao.
2. Kiến nghị
Đối với các đơn vị huấn luyện thể thao thành tích cao: Cần quan tâm hơn nữa đến chăm công tác chăm sóc sức khỏe cho VĐV, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến kiểm soát, phòng tránh chấn thương. Thường xuyên cập nhật kiến thức lý thuyết và kỹ năng xử lý chấn thương ngũ HLV, VĐV. Phối hợp biên soạn các tài liệu liên quan về chấn thương dưới dạng “Cẩm nang” dùng cho các HLV, VĐV để nâng cao nhận thức, kiến thức về chấn thương, cách phòng ngừa.
Đối vói các nhà khoa học: cần có những nghiên cứu chuyên sâu về chấn thương thể thao và những đánh giá tổng quan về tình trạng chấn thương của VĐV các đội tuyển thể thao tập huấn tại các Trung tâm huấn luyện quốc gia làm căn cứ phương pháp luận khuyến nghị giải pháp kiểm soát phòng, tránh chấn thương, nâng cao hiệu quả huấn luyện và thành tích thể thao VĐV.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
c) không có khả năng thư giãn nhanh chóng.
Chuẩn bị tâm lý của vận động viên: Theo quy luật, căng thẳng tâm lý của một vận động viên được xác định bởi các yêu cầu cụ thể của môn thể thao mà anh ta chuyên môn. Ở những môn thể thao mà kỹ thuật thực hiện các động tác tương đối đơn giản như đạp xe, chạy đường dài, trượt tuyết băng đồng… cần nhiều lực nên mức độ căng thẳng tâm lý cũng tăng lên. Trong các môn thể thao thi đấu phối hợp phức tạp, đòi hỏi kỹ thuật ngày càng cao và cần sự phối hợp và tập trung tốt, căng thẳng tâm lý quá mức sẽ đóng một vai trò tiêu cực. Chỉ có việc luyện tập liên tục, hệ thống mới giúp cải thiện khả năng tập trung và dạy bạn duy trì mức độ tập trung cao trong thời gian dài. Tuy nhiên, sự tập trung chú ý cao độ và kéo dài đòi hỏi rất nhiều năng lượng.
Vì vậy, chỉ nên duy trì mức độ tập trung cao độ ở một số thời điểm nhất định, quan trọng nhất của cuộc thi. Khả năng tập trung rất quan trọng trong tất cả các môn thể thao, đặc biệt là trong các môn thể thao phối hợp phức tạp và sức mạnh tốc độ. Khả năng tập trung, tập trung thường xuyên bị giảm do tâm lý căng thẳng, hồi hộp tăng cao. Trong những trường hợp như vậy, sự ức chế tâm lý xảy ra, điều này không chỉ ảnh hưởng tiêu cực đến việc thực hiện các bài tập phức tạp về mặt kỹ thuật mà còn làm tăng nguy cơ chấn thương [4].
Việc thực hiện nhiệm vụ không đúng cách (đánh chặn, tiếp đất không chính xác, v.v.) và sự xuất hiện của một cơ chế chấn thương nhất định liên quan đến điều này có thể liên quan đến việc thiếu “tính tự động” của hoạt động cơ bắp [13].
Thuật ngữ “tự động hóa” trong công việc của vận động viên phải được hiểu như sau: sự phát triển ở vận động viên các kết nối phản xạ có điều kiện - không điều kiện mới, các kỹ năng vận động mới và hoàn hảo, đạt được thông qua đào tạo lâu dài và có hệ thống [14].
Một thời gian nghỉ tập luyện kéo dài (ví dụ, đối với vận động viên trượt tuyết do nghỉ hè, đối với bất kỳ vận động viên nào do tai nạn bệnh tật, v.v.), việc ngừng tập luyện có hệ thống dẫn đến teo cơ nhanh chóng, giảm sức bền, sức mạnh, tốc độ co bóp và sự thư giãn sau đó trong số các cơ chủ yếu phì đại trong loại bài tập thể thao này và trước hết phải đảm bảo thể lực hoàn hảo cho vận động viên [13]. Cũng cần lưu ý rằng việc nghỉ học kéo dài, chẳng hạn như do chấn thương hoặc bệnh tật, chắc chắn sẽ dẫn đến việc “xóa bỏ” định hình động lực đã được thiết lập là tốc độ, sự khéo léo, dễ dàng việc hoàn thành những nhiệm vụ phức tạp cũng bị mất đi ở một mức độ nhất định [14].
Mệt mỏi: Yếu tố gây chấn thương thể thao như mệt mỏi thường bị các HLV và bác sĩ đánh giá thấp. Cần lưu ý rằng sự tích tụ các sản phẩm phân hủy (đặc biệt là axit lactic) trong cơ không chỉ dẫn đến việc giảm lực co bóp của chúng, mà còn làm chậm lại sự thư giãn của chúng, và khả năng mở rộng của chúng cũng giảm. Những khoảnh khắc này gây ra sự bất hòa trong hoạt động phối hợp của các nhóm cơ đối kháng, làm giảm biên độ chuyển động ở một số khớp, có thể gây mất sự khéo léo và tốc độ khi thực hiện các chuyển động riêng lẻ và gây ra sự cố và té ngã, chạm đất với nhiều bộ phận khác nhau của cơ thể, v.v..
Đặc biệt quan trọng là rối loạn phối hợp, phản ứng phòng thủ và suy giảm khả năng chú ý xảy ra khi mệt mỏi.
Từ quan điểm chống chấn thương, người ta ít chú ý đến “tập luyện quá sức” của một vận động viên. Về bản chất, chúng ta đang nói về tình trạng mệt mỏi mãn tính hoặc làm việc quá sức, và dấu hiệu đầu tiên của giai đoạn đầu tập luyện quá sức là mệt mỏi, đôi khi xảy ra sau khi tập luyện và thi đấu quá căng thẳng. Nếu không tính đến điều này, bạn có thể không nhận thấy tình trạng mệt mỏi mãn tính đang dần tích tụ, sau đó có thể biểu hiện ở việc giảm mạnh hiệu suất và rối loạn nghiêm trọng trạng thái chức năng của vận động viên.
Hậu quả của tình trạng mệt mỏi mãn tính và làm việc quá sức một mặt có thể là làm tăng sai sót khi thực hiện các bài tập thể chất và mặt khác làm tăng tai nạn [13]. Tập luyện quá sức, dựa trên một loại rối loạn thần kinh, thường xảy ra dưới tác động của các yếu tố làm suy yếu các phần cao hơn của hệ thần kinh trung ương, chẳng hạn như chấn thương, nhiễm trùng, căng thẳng quá mức, v.v. [9]. Vai trò của bác sĩ và trách nhiệm của họ trong việc phát hiện sớm những dấu hiệu đầu tiên của việc tập luyện quá sức sắp xảy ra là vô cùng to lớn. Việc phát hiện và báo hiệu ngay lập tức điều này cho người huấn luyện giúp có thể phát triển các biện pháp cụ thể nhằm đảm bảo loại bỏ nhanh chóng và ngăn ngừa chấn thương [13].
Chấn thương tái phát chủ yếu phụ thuộc vào tình trạng cơ thể của vận động viên.
Nguyên nhân đầu tiên có thể là việc các VĐV tham gia thể thao sớm sau khi nghỉ thi đấu do chấn thương. Trong những trường hợp này, chi bị thương trước khi điều trị có thể bị tổn thương nghiêm trọng hơn, và chi khỏe mạnh thường bị thương, vì vận động viên theo bản năng sẽ bỏ qua chi bị đau, chuyển toàn bộ gánh nặng cho người khỏe mạnh.
Sự hiện diện ở các VĐV những thay đổi mãn tính ở khớp, dây chằng và cơ do các chấn thương đã nhận trước đó và chưa lành hoàn toàn, cũng như các tình trạng bệnh lý cấp tính, bán cấp và mãn tính và các bệnh đặc trưng cho từng môn thể thao, là nguyên nhân quan trọng gây ra chấn thương tái diễn trong khi chơi thể thao.
Việc tập luyện với cùng một loại bài tập ở địa phương tạo điều kiện cho việc tái tình trạng quá tải của một số nhóm cơ và sự phát triển không đầy đủ của các cơ khác, điều này cũng trong nhiều trường hợp dẫn đến chấn thương tái phát.
Từ danh sách chưa đầy đủ các lý do dẫn đến chấn thương tái diễn, có thể đánh giá rằng vị trí hàng đầu trong việc ngăn ngừa những chấn thương này phải được thực hiện bằng cách tăng cường kiểm soát y tế đối với việc nghiên cứu tình trạng thể chất của vận động viên, có tính đến không chỉ khả năng vận động của anh ta mà còn phục hồi các đặc tính chức năng của bộ máy thần kinh cơ [6].
1.2. Các biện pháp phòng ngừa chấn thương
Theo một số nhà nghiên cứu, có thể tránh được tới 20% số ca chấn thương bằng cách loại bỏ các yếu tố nguy cơ và hợp lý hóa việc quá trình huấn luyện. Chẩn đoán kịp thời chấn thương, điều chỉnh cường độ tập luyện và phục hồi hoàn toàn sau chấn thương là “ba trụ cột” trong phòng ngừa chấn thương trong thể thao [24].Trong việc ngăn ngừa chấn thương trong thể thao, các biện pháp phòng ngừa y tế và sư phạm cần được xem xét chủ yếu, bởi vì chỉ có sự hợp tác và phối hợp giữa bác sĩ và huấn luyện viên, dựa trên tính chuyên nghiệp cao và tôn trọng lẫn nhau, mới có thể trở thành nền tảng cho một kết quả thể thao xuất sắc.
1.2.1. Các biện pháp phòng ngừa sư phạm
Chuẩn bị cơ bản trước giải đúng cách. “Trước mùa giải” hợp lý ngụ ý sự gia tăng nhất quán về sức bền tổng thể của hệ thống tim mạch “dự trữ thích ứng chung” và khả năng phối hợp khả năng của vận động viên với việc dần dần áp dụng các tải trọng đặc biệt, trò chơi triển lãm và thi đấu, v.v.
Trong giai đoạn này, nên tổ chức các lớp thể dục dụng cụ, thể dục nhịp điệu; trong thời gian thi đấu, những hoạt động như vậy có thể gây thương tích.
Khởi động đầy đủ. Việc khởi động nên được thực hiện trước mỗi buổi tập và thi đấu. Đây là biện pháp phòng ngừa hiệu quả thương tích [3]. Mục đích của việc khởi động là chuẩn bị cho các cơ và bộ máy gân -dây chằng thực hiện các hoạt động thể chất. Huy động lưu lượng máu khu vực, kích hoạt quá trình trao đổi chất của “cơ” dẫn đến “làm nóng” cơ, tăng độ đàn hồi của chúng, giúp có thể thực hiện tải cường độ cao ở biên độ cao. Khởi động ở nhiệt độ môi trường thấp là đặc biệt quan trọng. Các thành phần sức mạnh và tốc độ trong hoạt động thể chất càng lớn thì khởi động càng tốt [12].
Khởi động tốt và đúng cách giúp giảm đáng kể nguy cơ chấn thương và tăng cường khả năng sẵn sàng về thể chất. Ngoài ra, nó còn tạo ra tâm trạng cần thiết trước những lần tải sắp tới.
Tuân thủ các nguyên tắc huấn luyện. Kết quả thể thao cao luôn đi kèm với việc tập luyện toàn diện, trong đó vận động viên dược phát triển có chọn lọc các nhóm cơ nhất định, tăng cường sức mạnh của xương và khớp, đồng thời cải thiện khả năng phối hợp các động tác. Đào tạo liên tục cải thiện hiệu suất VĐV. Điều kiện cần để đạt được thành công là dinh dưỡng tốt và lối sống lành mạnh [16].
Điều quan trọng là sau khi tập luyện, các mô và cơ quan chịu nhiều căng thẳng sẽ được nghỉ ngơi và phục hồi. Càng tập luyện cường độ cao thì càng cần nhiều thời gian để hồi phục.
Ví dụ, sau khi tải nặng và lặp đi lặp lại, để phát triển sức mạnh tối đa, các bài tập có tải trọng tương tự chỉ có thể được đưa vào tập luyện sau 1 - 3 ngày (tùy thuộc vào mức độ thể lực của vận động viên). Khi tập luyện ở mức độ và cường độ thấp hơn (chẳng hạn như chạy), bạn có thể thực hiện các bài tập tương tự mỗi ngày. Sau thời gian nghỉ tập dài (hoặc đối với người mới bắt đầu), bạn không nên tập luyện hàng ngày. Tốt hơn hết bạn nên tập thể dục ban đầu từ 2 đến 3 ngày một tuần để đảm bảo cơ thể được nghỉ ngơi đầy đủ giữa các buổi tập.
Cường độ và khối lượng tập luyện phải tương ứng với mức độ chuẩn bị của vận động viên [3]. Tính nhất quán, tăng dần, tăng dần và những nguyên tắc khác là những nguyên tắc cơ bản của lý thuyết và phương pháp giáo dục thể chất.
Sai lầm chính của tổ chức trong quá trình tập luyện, dẫn đến chấn thương, phải được coi là lập kế hoạch không chính xác cho hoạt động thể chất nói chung và đặc biệt, tức là tăng mạnh về khối lượng và cường độ.
Nó có thể được coi là vi phạm nguyên tắc dần dần; Ngoài ra, tỷ lệ chấn thương cao trong phần cuối của quá trình tập luyện nên được coi là kết quả của sự mệt mỏi xảy ra do thể lực của vận động viên thấp. . .Theo quy luật, chấn thương khi bắt đầu buổi tập xảy ra do khởi động không đầy đủ, đặc biệt là khi thời tiết lạnh, cũng như do không có thái độ tâm lý thích hợp [16].
Học đúng kỹ thuật. Huấn luyện kỹ thuật và chiến thuật hiện đại là điều kiện không thể thiếu để đào tạo vận động viên chất lượng cao. Nghiên cứu khoa học đã tạo động lực rất lớn cho sự phát triển trang bị kỹ thuật của các vận động viên, đặc biệt là ở các môn thể thao như bơi lội, ném đẩy. Trong thể thao hiện đại, không chỉ chuyển động mà còn cả tư duy cũng quan trọng. Kỹ thuật thực hiện bài tập mới đúng nhất thiết phải dựa trên lý thuyết cơ sinh học.
Mức độ hoạt động thi đấu. Quá trình thi đấu phải được cấu trúc sao cho loại bỏ được nguy cơ quá tải, mệt mỏi và chấn thương.
Sự kết hợp tối ưu giữa tập luyện với việc học tập, cuộc sống cá nhân và các vấn đề hàng ngày. Căng thẳng xã hội không được đào tạo thường được coi là một yếu tố nguy cơ gây chấn thương.
Cơ sở vật chất - kỹ thuật đảm bảo. Nhà tập và thiết bị thể thao hiện đại, tuân thủ các tiêu chuẩn chiếu sáng hợp vệ sinh, v.v., bề mặt chất lượng cao (ví dụ: nhựa đường), thiết bị phù hợp (giày, quần áo), tuân thủ các quy định an toàn tại nơi tập luyện có thể giảm nguy cơ chấn thương.
Tuân thủ chế độ thể thao. Một giấc ngủ ngon, sẵn có nghỉ ngơi ban ngày tăng cường đáng kể quá trình phục hồi.
Sử dụng đúng thiết bị bảo hộ. Miếng đệm khuỷu tay, tấm che ngực, miếng bảo vệ miệng, mũ bảo hiểm, tấm chắn, tấm che mặt, v.v. không chỉ phải đáng tin cậy mà còn phải được điều chỉnh riêng và sau đó được cập nhật thường xuyên. Ngoài ra, thiết bị bảo vệ phải được buộc chặt một cách an toàn.
Trọng tài công bằng, có thẩm quyền, đối phương lịch sự. Sự chú ý và nhạy cảm trước những tác động bên ngoài của trọng tài và ban tổ chức cuộc thi có thể giúp tránh chấn thương.
Những thay đổi về điều kiện thực hiện tập luyện, thi đấu. Những thay đổi đáng kể về điều kiện tập luyện (các chuyến bay dài và thường xuyên, thay đổi nhiệt độ (hạ nhiệt và tăng thân nhiệt), mất đồng bộ, mất nước) là yếu tố dẫn đến sự phát triển của tập luyện quá sức và chấn thương cơ xương.
Các biện pháp phòng ngừa: sử dụng đồ lót nén trong các chuyến bay, thiết bị phù hợp với nhiệt độ và độ ẩm của môi trường, điều chỉnh y tế về tình trạng mất đồng bộ, chế độ uống nước trong quá trình tập luyện và thi đấu.
Tối ưu hóa chế độ vận động sau chấn thương, bệnh tật và kỳ nghỉ. Nghỉ tập trong thời gian dài có thể gây chấn thương khi chơi thể thao [26].
1.2.2. Các biện pháp phòng ngừa y tế
Tuân thủ nguyên tắc định kỳ chấn thương thể thao. Chẩn đoán kịp thời, điều trị toàn diện và phục hồi chất lượng cao là cơ sở để vận động viên nhanh chóng trở lại đội.
Đặc điểm cá nhân. Hoạt động thể thao hình thành trạng thái nhân trắc học được điều chỉnh tối đa cho các hoạt động thể thao cụ thể. Mức độ không hài hòa trong phát triển thể chất tăng lên cùng với sự phát triển của kỹ năng thể thao và biểu hiện ở dạng phát triển cơ bắp không cân đối không đối xứng.
Dinh dưỡng tốt. Tuân thủ chế độ ăn kiêng, giá trị dinh dưỡng cao và dinh dưỡng tốt (đặc biệt là tiêu thụ bão hòa. Điều quan trọng là phải kiểm soát cân nặng của bạn - việc không hoạt động thể chất sau chấn thương có thể làm tăng khối lượng mỡ trong cơ thể [23].
Việc sử dụng dụng cụ chỉnh hình và băng để hỗ trợ và cố định hệ thống cơ xương.
Cơ sở chẩn đoán, điều trị và phòng bệnh đảm bảo cho nhân viên y tế. Trang thiết bị vật lý trị liệu hiện đại, chuyên viên xoa bóp có trình độ, kinh phí chăm sóc y tế đầy đủ, sử dụng cá phương pháp điều trị và chẩn đoán hiện đại, giám sát y tế thường xuyên giúp ngăn ngừa chấn thương. Căng thẳng tâm lý cực cao có thể gây chán ăn, rối loạn giấc ngủ, suy giảm khả năng phối hợp vận động và từ đó làm tăng nguy cơ chấn thương. Nếu một vận động viên thể hiện kết quả thi đấu thấp hơn so với tập luyện, điều này thường có thể được giải thích là do trạng thái tâm lý căng thẳng quá mức. Trong trường hợp này, anh ta nên thay đổi hệ thống chuẩn bị cho các cuộc thi (ví dụ: tập luyện với những vận động viên khỏe hơn) hoặc tham gia chúng thường xuyên hơn. protein, phospholipid, magie, canxi, các nguyên tố vi lượng trong khẩu phần ăn của thanh thiếu niên) có thể giúp giảm chấn thương ở vận động viên [10].
Bạn không nên thực hiện những thay đổi đáng kể trong chế độ ăn uống (ví dụ:tập thể dục nhịn ăn, ăn chay, v.v.). Điều quan trọng là phải kiểm soát cân nặng của bạn - việc không hoạt động thể chất sau chấn thương có thể làm tăng khối lượng mỡ trong cơ thể [23].
Các biện pháp phòng ngừa tâm lý. Các biện pháp phòng ngừa tâm lý nhằm mục đích giảm căng thẳng thần kinh và mệt mỏi tâm lý trong quá trình luyện tập và thi đấu cường độ cao. Những sự kiện này tạo ra một nền tảng thuận lợi cho việc khôi phục các chức năng sinh lý và duy trì hiệu suất.
Phương tiện phục hồi tâm lý bao gồm gợi ý, ngủ - nghỉ ngơi, rèn luyện tự sinh, rèn luyện điều hòa tâm lý, kỹ thuật thư giãn cơ, bài tập thở đặc biệt, điều kiện sống thoải mái, nhiều loại hình giải trí thú vị, điều kiện tâm lý xã hội thoải mái [25] .
Căng thẳng tâm lý cực cao có thể gây chán ăn, rối loạn giấc ngủ, suy giảm khả năng phối hợp vận động và từ đó làm tăng nguy cơ chấn thương. Nếu một vận động viên thể hiện kết quả thi đấu thấp hơn so với tập luyện, điều này thường có thể được giải thích là do trạng thái tâm lý căng thẳng quá mức. Trong trường hợp này, anh ta nên thay đổi hệ thống chuẩn bị cho các cuộc thi (ví dụ: tập luyện với những vận động viên khỏe hơn) hoặc tham gia chúng thường xuyên hơn.
Cần lưu ý rằng trong quá trình chuẩn bị trực tiếp cho các cuộc thi, việc khởi động làm giảm đáng kể căng thẳng tâm lý. Vì vậy, vận động viên Người cần thoát khỏi căng thẳng tâm lý quá mức phải “khởi động” lâu hơn. Massage cũng có tác dụng hữu ích đối với giai điệu tâm lý. Nó có thể và nên được đưa vào phần khởi động.
Trong các môn thể thao đồng đội, trong quá trình khởi động chung, trong một số trường hợp, vận động viên có thể được phép tập luyện riêng lẻ, có tính đến đặc điểm cá nhân của họ. Trước khi thi đấu, người chơi không nên thay đổi những thói quen và phương thức hành động đã ăn sâu của mình vì chúng có thể là cách thích hợp nhất để đạt được kết quả cao. Nếu không, hệ thần kinh của vận động viên sẽ bị kích động quá mức, làm giảm hiệu quả thi đấu và có thể gây chấn thương.
Một số vận động viên trong một số trường hợp cảm thấy quá tự tin vào chiến thắng, chẳng hạn như khi gặp một đối thủ thua kém họ đáng kể về đẳng cấp. Tình trạng này dẫn đến tâm trạng sa sút, dẫn đến trạng thái thư giãn và thậm chí sơ suất khi thực hiện các kỹ thuật đặc biệt. Điều sau không chỉ dẫn đến thiệt hại mà còn có thể gây thương tích. Ngược lại, những người khác lại cảm thấy lo lắng ngay trước khi cuộc thi bắt đầu, dẫn đến hưng phấn quá mức. Vận động viên trở nên quá cầu kỳ, điều này khiến không thể điều hướng chính xác môi trường và tất nhiên, không chỉ làm giảm thành tích mà còn làm tăng nguy cơ chấn thương [4].
2. Chấn thương đặc thù ở một số môn thể thao và chấn thương dây chằng chéo trước
2.1. Chấn thương điển hình ở một số môn thể thao
Thể dục. Thể dục nghệ thuật được đặc trưng bởi khu vực bệnh lý phổ biến nhất của hệ thống cơ xương. Các chấn thương phổ biến nhất là ở các chi trên (dây đai vai, khuỷu tay, cẳng tay, khớp bàn tay và cổ tay), cột sống và chi dưới (khớp đầu gối và mắt cá chân) [17] .
Trong quá trình tập luyện nghệ thuật, người ta thường thấy trầy xước (do cầm dụng cụ không đúng cách), bầm tím và tổn thương dây chằng (do rơi khỏi dụng cụ hoặc tiếp đất không đúng cách sau khi thực hiện bài tập).
Chấn thương có thể xảy ra nếu lòng bàn tay đổ nhiều mồ hôi hoặc có vết chai, vết nứt, trầy xước (vì vậy, sau khi tập luyện, cần phải cẩn thận loại bỏ magie khỏi tay); nếu thảm ở tình trạng kém hoặc được đặt không đúng cách; nếu giày và quần áo không phù hợp với thể dục dụng cụ; nếu magie có chất lượng kém hoặc bị nghiền nát kém (có vón cục).
Vì vậy, trước khi tập luyện, cùng với huấn luyện viên, bạn cần kiểm tra kỹ tình trạng của dụng cụ thể dục: chú ý đến độ bền khi buộc chặt các thanh song song và xà ngang; xem các vòng có được cố định tốt không, liệu chúng có ở cùng mức không; đảm bảo rằng các tấm thảm được đặt chính xác, sao cho không có khoảng trống giữa chúng và được che phủ bằng tấm che.
Khi thực hiện các bài tập trên các thiết bị có nguy cơ té ngã cao, huấn luyện viên và đồng đội nên cố định vận động viên thực hiện các bài tập, đồng thời sử dụng đai đặc biệt có dây cáp luồn qua ròng rọc để bảo hiểm [18]. Trang phục của vận động viên phải bao gồm quần thể dục dành cho nữ, quần dài và áo phông thể dục - dành cho nam giới; giày - giày thể dục [19].
Điền kinh. Trong quá trình chơi thể thao, các chấn thương phổ biến nhất được quan sát thấy là tổn thương cơ (đứt từng sợi ở vận động viên chạy nước rút), tổn thương dây chằng (ở vận động viên đi bộ, nhảy xa, ném ném), ít gặp hơn các vết thương và gãy xương (ở vận động viên nhảy sào) và trầy xước bàn chân (ở vận động viên chạy bộ, vận động viên marathon) và người đi bộ).
Chấn thương ở các vận động viên điền kinh cũng có thể do tình trạng đường chạy kém, hố nhảy, thiết bị (cú đánh, cột), giày không phù hợp cho môn thể thao này, vận động viên chuẩn bị thể chất kém hoặc khởi động không đủ.
Vì vậy, trước khi tập luyện, cần kiểm tra chất lượng của đường chạy bộ (có lỗ, có đá trên đó không, có được tưới nước kịp thời hay không), giá nhảy và thanh đẩy có được cố định chắc chắn hay không, búa có được đảm bảo an toàn hay không. cáp chắc chắn và tay cầm có trơn tru hay không. Chúng ta cần xem hố nhảy có được đào đủ tốt không. nó có sâu không, có chứa đầy cát và mùn cưa đã rây hay không, v.v. Việc không tuân thủ tất cả các quy tắc này có thể dẫn đến thương tích.
Giày cũng rất quan trọng: giày dành cho người chạy bộ phải vừa vặn với bàn chân và có gai từ 12 - 18 mm. Vận động viên chạy việt dã sử dụng giày không có gai; Giày của người chạy marathon có đệm nỉ hoặc nỉ. Để bảo vệ gót chân khỏi va đập, người nhảy cũng cần lót một miếng cao su hoặc nhựa vào giày. Mặt sau của giày phải cứng.
Người vượt rào phải sử dụng miếng đệm đầu gối và mắt cá chân, người ném bóng phải sử dụng găng tay da.
Đi giày chật trong thời tiết lạnh có thể khiến ngón chân của bạn bị tê cóng.
Khu vực ném dụng cụ phải được rào bằng lưới ở phần hành lang hoặc khu vực tập luyện các môn thể thao khác. Việc không tuân thủ quy tắc này có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng [18].
Chấn thương cũng có thể do kỹ thuật chạy không đúng và xen kẽ tải trọng và nghỉ ngơi, không chú ý đến các bài tập về tốc độ, sức bền, giãn cơ và thư giãn [19]. Trượt băng tốc độ đòi hỏi những chuyển động rất năng động và khả năng giữ thăng bằng khi làm chệch hướng cơ thể ở các góc độ khác nhau. Tải trọng chính rơi vào các cơ và khớp của chi dưới, cơ mông và cột sống thắt lưng. Khối lượng và cường độ tải lớn thường dẫn đến suy giảm khả năng phối hợp các chuyển động, dẫn đến té ngã và chấn thương [17].
Bóng rổ, tổn thương bộ máy dây chằng của khớp mắt cá chân và khớp gối thường xảy ra nhất (do cơ thể xoay mạnh khi chân đứng yên hoặc do tiếp đất không thành công sau khi nhảy), cũng như chấn thương ở các ngón tay như kết quả của việc đánh bóng hoặc bị đối phương đánh. Cũng có thể có vết bầm tím do ngã. Để tránh thiệt hại, cần thành thạo kỹ năng, khởi động đúng cách trước khi tập, hoặc cuộc thi. Chất lượng hàng tồn kho và thiết bị là rất quan trọng. Bề mặt sân bóng rổ phải bằng phẳng, sàn tập…Giày tốt và thoải mái với đế cao su rất quan trọng.
Trong một trận bóng chuyền, nguyên nhân gây chấn thương về nhiều mặt tương tự như nguyên nhân gây chấn thương trong bóng rổ: có thể bị bầm tím do ngã, bong gân bộ máy dây chằng của khớp gối và mắt cá chân do tiếp đất không thành công sau đó, nhảy, tổn thương các ngón tay khi nhận bóng hoặc do đánh bóng.
Để tránh chấn thương, bạn cần rèn luyện kỹ thuật chơi: đánh và bắt bóng, đúng thế đứng và tiếp đất khi nhận bóng [13].
Điều cần thiết là mặt đất của khu vực thoáng đãng, sàn ở khu vực kín không bị trơn trượt. Người chơi bóng chuyền nên mang giày thể thao có đế cao su [11].
Khi chơi quần vợt, chấn thương cấp tính (đột ngột) tương đối hiếm khi xảy ra - đây là những vết bầm tím và bong gân ở cơ và dây chằng, chủ yếu là khớp gối, mắt cá chân và khớp khuỷu tay. Thông thường hơn, những người chơi quần vợt gặp phải những chấn thương nhẹ, hoàn toàn vô hình ở khớp khuỷu tay, hậu quả của nó là một căn bệnh gọi là “khuỷu tay quần vợt”, tức là biến dạng khớp của khớp khuỷu tay. Các triệu chứng của bệnh này là đau, sưng nhẹ và cử động hạn chế ở khớp [18]. Có một chấn thương phổ biến ở những người chơi quần vợt đến nỗi nó được đặt tên theo môn thể thao này : khuỷu tay quần vợt. Chấn thương này là một tình trạng mãn tính đặc trưng bởi những vết rách nhỏ ở gân bên ngoài khuỷu tay. Điều này xảy ra vì các gân chịu tải lớn hơn khi một người sử dụng vợt tennis. Những gân này là một phần của cơ giúp kéo dài cổ tay. Chúng bao gồm từ bên ngoài khuỷu tay đến phía sau cánh tay
Trong thời đại máy tính, điều tương tự có thể xảy ra với những chuyển động lặp đi lặp lại của cổ tay cần thiết khi gõ máy tính trong thời gian dài. Kéo giãn có thể ngăn ngừa cả hai loại khuỷu tay quần vợt [20].
Bóng đá. Bóng đá được đặc trưng bởi hoạt động thể chất lâu dài, bao gồm chạy, nhảy với khối lượng lớn, công việc kỹ thuật đặc biệt và sức bền tốc độ, cũng như sự phối hợp phức tạp của các chuyển động. Những cú giật, dừng đột ngột và hoạt động cơ bắp tăng lên liên quan đến việc thực hiện các yếu tố kỹ thuật và đá bóng đặt một tải trọng lớn lên hệ thống cơ xương của cầu thủ bóng đá, đặc biệt là ở chi dưới. Khi xử lý bóng, va chạm, va chạm, té ngã là điều không thể tránh khỏi, dẫn đến tổn thương hệ cơ xương [17].
Chấn thương điển hình của cầu thủ bóng đá là bầm tím, bong gân, rách cơ; Đôi khi có gãy xương và trật khớp. Các cầu thủ trên sân chủ yếu bị thương ở chi dưới; Ngoài ra, thủ môn có thể bị chấn thương ở ngón tay và khớp cổ tay do bị ngã khi nhận bóng [18].
Nguyên nhân chấn thương chủ yếu là do vận động viên không được huấn luyện đầy đủ, kỷ luật kém hoặc hành vi thô lỗ của cầu thủ, tình trạng sân bóng kém, thiếu giày và thiết bị bảo hộ phù hợp [8]. Quần áo của cầu thủ bóng đá phải nhẹ và không hạn chế cử động. Bạn chỉ có thể chơi với ủng. Giày đá bóng được làm bằng da dày, đế cứng, không có đinh nhô ra. Điều quan trọng nhất trong việc ngăn ngừa chấn thương là việc các cầu thủ bóng đá phát triển sự tôn trọng đối phương và chỉ tuân theo phong cách thi đấu đúng đắn; Cũng cần tổ chức xét xử chính xác, rõ ràng, chu đáo.
Quyền anh. Một đặc điểm khác biệt của chấn thương là số lượng gãy xương đáng kể của hệ thống cơ xương. Vị trí thứ hai là chấn thương bộ máy dây chằng bao khớp (biến dạng các khớp khác nhau), vị trí thứ ba là chấn thương sụn chêm khớp gối. Các bệnh mãn tính phổ biến nhất của hệ thống cơ xương ở võ sĩ quyền anh là viêm bao hoạt dịch và viêm quanh khớp glenohumeral. Một phần đáng kể rơi vào tình trạng thoái hóa xương cột sống và biến dạng khớp ở các khớp nhỏ của bàn tay [17].
Khi tập đấm bốc, vùng mặt thường bị tổn thương nhất và bàn tay (khớp ngón tay cái, cổ tay) cũng bị thương. Mặc dù hiếm gặp nhưng gãy xương mũi và xương hàm dưới cũng xảy ra. thực hiện các kỹ thuật kỹ thuật. Cần tăng cường sức mạnh cho các dây chằng, đặc biệt là khớp gối, mắt cá chân và cột sống cổ. Điều quan trọng là phải khởi động đúng cách trước khi đến lớp và đặc biệt chú ý đến các bài tập giữ thăng bằng.
Vận động viên cũng phải nắm vững các kỹ thuật tự bảo hiểm cần thiết. Đặc biệt thường xuyên xảy ra tổn thương da ở vùng lông mày, màng nhầy của má và môi. Trong một số trường hợp hiếm hoi, sau một đòn từ đối thủ, trạng thái choáng váng ngắn hạn (hạ gục) và trong những trường hợp đặc biệt có thể xảy ra tình trạng loại trực tiếp. Sau đó có thể bị đau đầu, chóng mặt, mất trí nhớ một phần. Những vết thương này là do những cú đánh không đúng cách.
Để tránh thiệt hại, cần thực hiện đúng kỹ thuật và chỉ tiến hành tập luyện với các đối tác cùng hạng cân, hạng cân. Võ sĩ phải đeo băng dưới quần đùi (để bảo vệ bộ phận sinh dục), nẹp nhựa ở miệng (để bảo vệ răng) và băng bó tay. Bạn cũng nên đeo khẩu trang bảo vệ trong quá trình tập luyện. Cần đảm bảo găng tay vừa khít với bàn tay [18].
Nếu xảy ra loại trực tiếp, vận động viên chỉ được phép tập luyện sau khi một cuộc kiểm tra kỹ lưỡng bởi một nhà thần kinh học thể thao [15].
Đấu vật. Đây là môn thể thao gây chấn thương nhất. Trong tất cả các loại đấu vật - cổ điển, tự do và sambo - nguyên nhân chấn thương chủ yếu là do vận động viên sử dụng kỹ thuật không chính xác và sự chuẩn bị không đầy đủ [18]. Trong những môn thể thao này, khớp gối thường dễ bị chấn thương nhất. Một tỷ lệ lớn các chấn thương xảy ra ở các phần khác nhau của cột sống [17]. Khi tập đấu vật, vết bầm tím và tổn thương cơ và dây chằng thường xảy ra nhất, đặc biệt là ở cột sống cổ, khớp mắt cá chân và đầu gối. Trật khớp ở khớp vai ít gặp hơn. Ngoài ra còn có xuất huyết ở vùng tai.
Để tránh thiệt hại và chấn thương, đô vật phải học cách đánh đúng cách thực hiện các kỹ thuật kỹ thuật. Cần tăng cường sức mạnh cho các dây chằng, đặc biệt là khớp gối, mắt cá chân và cột sống cổ. Điều quan trọng là phải khởi động đúng cách trước khi đến lớp và đặc biệt chú ý đến các bài tập giữ thăng bằng.Vận động viên cũng phải nắm vững các kỹ thuật tự bảo hiểm cần thiết [18].Trước khi bắt đầu các lớp học, huấn luyện viên có nghĩa vụ kiểm tra tình trạng đồng phục của vận động viên, bao gồm quần đấu vật, quần bơi và quần đùi đấu vật. Hơn nữa, quần áo và giày dép không được có dây buộc, nút hoặc đầu ren bằng kim loại [21]. Để tránh trầy xước, trầy xước da, bạn cần nhanh chóng căt móng tay.
Việc chuẩn bị thảm để thi đấu và tập luyện có tầm quan trọng không nhỏ trong việc ngăn ngừa chấn thương cho các đô vật. Thảm phải được trải kín, không có khe hở, thảm phủ nên đặt cách mép thảm ít nhất 2 m. Không được có vật lạ trong phạm vi ba mét xung quanh tấm thảm [19].
Cử tạ. Chấn thương thường gặp nhất ở vận động viên là khớp gối. Các chấn thương cũng được quan sát thấy ở hông, mắt cá chân và bàn chân, cũng như ở các bộ phận khác của hệ vận động: vai, khuỷu tay, cổ tay; khớp và bàn tay. Thật thú vị khi lưu ý rằng bệnh lý của cột sống thắt lưng được ghi nhận ít thường xuyên hơn ở những người tập tạ so với những người chạy nước rút.
Tương đối thường xuyên, những người tập tạ bị gãy xương ở bàn chân, cũng như ở cột sống thắt lưng (gãy xương do chấn thương do các quá trình ngang). Gãy xương thường là kết quả của sự sơ suất của vận động viên trong quá trình tập luyện [17]. Ngoài ra, trong quá trình tập tạ, thường xuất hiện các vết bầm tím trên thanh tạ do đập đòn tạ vào ngực, cũng như bong gân và rách các cơ và dây chằng ở vùng vai, khuỷu tay, cổ tay, đầu gối và khớp cổ chân do thực hiện động tác nâng tạ không đúng kỹ thuật . Một thanh tạ rơi cũng có thể gây thương tích cho vận động viên [23].
Để tránh chấn thương ở khớp cổ tay và vùng thắt lưng, người ta đeo dây đeo cổ tay và thắt lưng da rộng, đồng thời để tránh tay bị trượt trên thanh, chúng được phủ một lớp magie. Giày được cọ xát bằng nhựa thông. Để tránh sưng tấy vùng xương ức, người ta sử dụng miếng xốp khi nâng tạ lên ngực. Trước khi thực hiện bài tập, cần kiểm tra xem trọng lượng có được cố định chắc chắn vào thanh tạ hay không [19]. Các vận động viên mới bắt đầu phải được bảo hiểm khi thực hiện các động tác ngay cả với trọng lượng nhẹ.
Khi tạ bị gãy, vận động viên phải có khả năng ném thanh tạ mà không bị thương. Và để đồng đội không bị thương trong trường hợp di chuyển không thành công thì phải ở ngoài bục [18].
Xe đạp, đặt ra yêu cầu cao đối với cơ thể của vận động viên trong điều kiện di chuyển với tốc độ cao cùng với việc giữ yên xe ở tư thế nửa cong, với tải trọng tĩnh đáng kể lên các cơ của chi trên và lưng. Tải trọng quá mức mà không được chuẩn bị đầy đủ có thể dẫn đến các cơ cánh tay, vai và lưng phải làm việc quá sức, ảnh hưởng xấu đến cột sống. Khi đạp xe, chấn thương cũng có thể xảy ra (trầy xước và bầm tím ở vai, cẳng tay, đùi và cẳng chân, trầy xước đáy chậu, gãy xương đòn và xương cẳng tay, chấn động). Ngã có thể gây thương tích nghiêm trọng ở nhiều vị trí khác nhau.
Một đặc điểm của đạp xe là tính đồng nhất tương đối của sự phân bố bệnh lý trên tất cả các bộ phận chính của bộ máy vận động, mặc dù tần số cao nhất của nó xảy ra ở khu vực khớp gối [17].
Trục trặc của đạp xe là một trong những nguyên nhân chính gây thương tích cho người đi xe đạp. Vì vậy, trước khi tập luyện hoặc thi đấu, cần phải kiểm tra kỹ khả năng sử dụng của xe đạp, điều chỉnh yên xe, kiểm tra công tắc tốc độ, độ dán của các săm vào vành xe, v.v
Việc rèn luyện kỹ thuật của vận động viên cũng rất quan trọng. Nếu không chuẩn bị kỹ thuật đầy đủ, việc té ngã thường xảy ra trong quá trình tập luyện và thi đấu, đặc biệt là ở các cuộc đua nhóm. Khi ngã, vận động viên sẽ bị trầy xước, bầm tím, gãy xương khi va vào đường nhựa, xe đạp của đối thủ, v.v.
Trong quá trình tập luyện, vận động viên phải cẩn thận không va chạm với các phương tiện đang di chuyển hoặc người đi bộ [19].
Cần tổ chức các lớp học cho các vận động viên mới bắt đầu về bộ phận kỹ thuật của xe đạp, tự hỗ trợ và hỗ trợ lẫn nhau trong trường hợp bị thương và về luật lệ giao thông đường phố [22]. Những yêu cầu lớn được đặt ra đối với hình dáng của người đi xe đạp. Nó phải bao gồm một chiếc áo sơ mi đi xe đạp, quần đùi có miếng da lộn ở vùng háng, giày, tất trắng và mũ bảo hiểm. Nếu không có những trang bị trên thì không vận động viên nào được phép tập luyện, thi đấu.
Bơi lội. Mặc dù môn thể thao này là môn thể thao tuần hoàn, nhưng cần lưu ý rằng các phương pháp bơi khác nhau có mức tải trọng khác nhau lên từng bộ phận của hệ cơ xương, điều này thường dẫn đến tình trạng quá tải và xảy ra quá trình đau đớn. Các bài tập “trên cạn” bao gồm một số lượng lớn các bài tập phụ trợ có tính chất tốc độ-sức mạnh và phối hợp phức tạp nhằm giảm bớt mệt mỏi về tinh thần và tăng cường thể lực tổng thể của vận động viên thường dẫn đến chấn thương ở nhiều vị trí khác nhau. Khi bơi lội, tỷ lệ tổn thương cao nhất được quan sát thấy ở ba phần của hệ thống vận động: đầu gối, khớp vai và vùng thắt lưng [17].
Những người bơi lội có thể thấy bong gân ở khớp vai và khuỷu tay, vết bầm tím ở nhiều bộ phận khác nhau trên cơ thể và đặc biệt là các trường hợp chấn thương thường xuyên do tường lát gạch của hồ bơi. Nếu bạn xuống nước không đúng cách, bạn có thể làm tổn thương cột sống thắt lưng. Khi đầu bạn chạm đáy, gãy xương cột sống cổ có thể xảy ra kèm theo tổn thương tủy sống.
Để ngăn ngừa thương tích cho người bơi, cần theo dõi cẩn thận tình trạng thành và đáy bể bơi trong nhà.
Các vận động viên cũng cần được dạy cách thực hiện các bài tập nâng tạ một cách thành thạo về mặt kỹ thuật áp lực khi bắt đầu và khi xuống nước.
Sự hợp tác của bác sĩ, huấn luyện viên và vận động viên sẽ giúp giảm chấn thương thể thao, bảo tồn và tăng cường sức khỏe của những người tham gia thể thao và nâng cao tinh thần thể thao của họ [19].
2.2. Chấn thương dây chằng chéo trước (ACL).
Chấn thương dây chằng chéo là rất phổ biến đối với tập luyện và thi đấu các môn thể thao bới nó liên quan đến các chuyển động của chi dưới và các vấn đề cơ chế tác dụng lực…
Tỷ lệ chấn thương
Dây chằng chéo trước (ACL) là một trong những dây chằng khớp gối thường hay bị tổn thương nhất. Có khoảng 150.000 ca chấn thương ACL xảy ra ở Mỹ mỗi năm. Các VĐV nữ tham gia môn Bóng rổ và Bóng đá khả năng bị chấn thương ACL nhiều hơn gấp 2 đến 8 lần so với các VĐV nam cũng ở những môn thể thao này. Số liệu mới đây của Hiệp hội Bóng rổ nữ Quốc gia cho thấy các VĐV da trắng người Âu-Mỹ có thể có nguy cơ chấn thương ACL cao hơn so với các VĐV người Mỹ gốc Phi, Tây Ban Nha hay châu Á.
Những VĐV đã từng bị chấn thương ACL là những người có nguy cơ mắc các bệnh viêm khớp rất cao trong cuộc sống sau này, ngay cả khi họ đã có phẫu thuật để chữa chấn thương. Các chấn thương ACL thường chiếm một khoản chi phí chăm sóc sức khỏe rất lớn, ước tính đến hơn nửa nghìn tỷ đô-la Mỹ mỗi năm.
Nguyên nhân xảy ra chấn thương.
Các nhà nghiên cứu tin rằng có những yếu tố bên ngoài và bên trong liên quan đến chấn thương ACL. Yếu tố bên ngoài bao gồm bất kỳ tình huống vận động nào mà sự phối hợp động tác của VĐV bị phá vỡ ngay trước khi tiếp đất hoặc giảm tốc độ.
Ví dụ về sự phá vỡ trong phối hợp các động tác bao gồm bị cầu thủ khác xô đẩy, tiếp đất vào chỗ không bằng phẳng - vào hố hoặc chỗ khấp khểnh, bị chẹo chân. Các yếu tố bên ngoài khác đã được nghiên cứu bao gồm tác động của việc mang giày dép, dụng cụ không phù hợp (không vừa chân hoặc không phù hợp với các bề mặt sân khác nhau), và bản thân bề mặt sân không đảm bảo.
Các yếu tố nội tại bao gồm sự khác biệt về giải phẫu của nam và nữ, tăng độ linh hoạt của gân kheo, tăng biên độ động tác quay sấp bàn chân (bàn chân bẹt), các hiệu ứng của nội tiết tố, và những thay đổi trong hệ thống thần kinh và cơ bắp kiểm soát tư thế của đầu gối. Những khác biệt về giải phẫu giữa nam và nữ, như xương chậu nữ rộng hơn và có xu hướng đi chân “vòng kiềng” ở phụ nữ, có thể khiến cho phụ nữ bị chấn thương ACL.
Sự khác biệt về tỷ lệ chấn thương ACL giữa nam và nữ dường như bắt đầu một thời gian ngắn sau tuổi dậy thì bởi vì hệ thống thần kinh - cơ (sự phối hợp thần kinh - cơ) thích nghi với tốc độ chậm hơn so với những thay đổi về giải phẫu và nội tiết tố. Có thể là tỷ lệ bị chấn thương ở phụ nữ trong độ tuổi này tăng cao vì hệ thống thần kinh/cơ (phối hợp) thích nghi với những sự thay đổi này với tốc độ chậm hơn so với ở nam giới. Phụ nữ thường có khớp gối ít vững chắc hơn so với nam giới, khi có nhiều lực tác động lên các dây chằng.
Ngoài ra, hormone nữ tính estrogen có thể nới lỏng hoặc cho phép kéo giãn dây chằng chéo trước (ACL), do đó khiến cho VĐV nữ dễ bị chấn thương ACL.
Các yếu tố thần kinh - cơ liên quan tới sự tương tác và khống chế khớp gối của cơ tứ đầu đùi và các cơ gân kheo ở chân. Các nhà nghiên cứu rất quan tâm đến việc nghiên cứu yếu tố đặc biệt này vì nó là yếu tố dễ nhất có thể thay đổi.
Cơ chế phát sinh chấn thương
Nghiên cứu kỹ các hình ảnh video của các VĐV khi đứt, rách dây chằng chéo trước cho thấy, khoảng 70% các chấn thương là trong tình huống không có va chạm và 30% xảy ra trong tình huống có va chạm. Các vết thương không do va chạm thường xảy ra khi tiếp đất hoặc giảm tốc độ một cách mạnh mẽ.
Trong những trường hợp này, khớp gối tại thời điểm chấn thương hầu như duỗi thẳng và có thể kết hợp với vẹo vào phía bên trong khi gục xuống. VĐV thường tiếp đất với tư thế phẳng bàn chân và cẳng chân đưa ra phía trước hoặc sang phía bên của thân mình.
Phòng ngừa chấn thương dây chằng chéo trước
Đã có một số chương trình giáo dục phòng ngừa chấn thương được xây dựng trong nỗ lực làm giảm tỷ lệ chấn thương dây chằng chéo trước trong những tình huống không có va chạm. Trọng tâm của các chương trình phòng chống hiện tại là sự khống chế hoạt động khớp gối một cách thích hợp của hệ thống thần kinh - cơ. Các chương trình này tập trung vào việc thực hiện các các bài tập sử dụng lực đàn hồi (nhún - bật nhảy liên hoàn), bài tập giữ thăng bằng, và các bài tập tăng cường sức mạnh/sự vững chắc của cơ, khớp.
Bài tập sử dụng lực đàn hồi phải nhanh, động tác phải mạnh mẽ mà trước tiên các bắp cơ được kéo căng ra (giai đoạn co cơ nhượng bộ) sau đó sẽ rút ngắn (giai đoạn khắc phục). Chu kỳ kéo dài - rút ngắn này sẽ là tăng sức mạnh cơ bắp. Một ví dụ của dạng bài tập này là VĐV nhảy xuống khỏi một chiếc bục nhỏ và ngay lập tức bật nhảy lên trở lại sau khi chân vừa chạm tới sàn.
Tập luyện khả năng giữ thăng bằng thường liên quan đến việc sử dụng các dụng cụ bập bênh hoặc các ván thăng bằng. Các bài tập thăng bằng trên sân bãi có thể bao gồm các động tác ném bóng với đối tác trong khi giữ thăng bằng trên một chân.
Để cải thiện sức mạnh và sự vững chắc của một chân, các VĐV thực hiện các bài tập chẳng hạn như nhảy và rơi xuống- tiếp đất bằng một chân với tư thế gấp gối và giữ tư thế này trong thời điểm thích hợp[2].
3.Một số công trình nghiên cứu khoa học liên quan
Theo hệ thống giám sát tai nạn thương tích qua thiết bị điện tử quốc gia của Ủy ban An toàn các sản phẩm tiêu dùng Hoa Kỳ của (NEISS), hơn 1,9 triệu cá nhân có chấn thương liên quan đến thể thao đã được điều trị tại các khoa cấp cứu vào năm 2012. Trong khi đấy, con số chi tiết về chấn thương gặp phải khi tập luyện, thi đấu thể thao:
Gần 570.000 ca chấn thương Bóng rổ được điều trị tại các khoa cấp cứu trên cả nước, trong đó có hơn 8.000 trường hợp phải nhập viện. 93% các ca chấn thương là xảy ra ở nam giới. Gần 557.000 ca chấn thương ở môn Xe đạp được điều trị tại các khoa cấp cứu trong cả nước, trong đó 42.000 ca phải nhập viện. 71 % các ca chấn thương là ở nam giới.
Hơn 466.000 ca chấn thương trong môn Bóng bầu dục được điều trị tại các khoa cấp cứu trên phạm vi cả nước, khoảng 10.000 ca trong đó phải nhập viện. 88 % của chấn thương là ở nam giới.
Hơn 265.000 ca chấn thương trong Bóng chày và Bóng mềm đã được điều trị tại các khoa cấp cứu trên phạm vi cả nước, trong đó hơn 4.500 ca phải nhập viện 73 % của chấn thương là ở nam giới. Hơn 231.000 ca chấn thương trong Bóng đá đã được điều trị tại các khoa cấp cứu trên phạm vi cả nước, trong đó có hơn 5.000 trường hợp phải nhập viện 83 % của chấn thương là ở nam giới.
Tỷ lệ ước tính của các chấn thương liên quan đến thể thao trong những người trên 25 tuổi là: Môn Đua xe đạp - 126,5 trên 100.000 người. Bóng rổ - 61,2 trên 100.000 người. Bóng chày và Bóng mềm - 41,3 trên 100.000 người. Bóng bầu dục - 25,2 trên 100.000 người. Bóng đá - 23,8 trên 100.000 người. Tỷ lệ ước tính cao hơn ở trẻ em và thanh thiếu niên trong độ tuổi dưới 25: Chấn thương liên quan đến thể thao chiếm khoảng 20% tổng các lần thăm khám tại các khoa cấp cứu của trẻ em trong độ tuổi 6 - 19 [2].
Nghiên cứu phòng ngừa chấn thương thể thao thường được mô hình hóa theo trình tự bốn bước cổ điển do Van Mechelen và cộng sự (1992):
Mô hình này đã cung cấp một khung khái niệm để theo dõi tiến độ và hiệu quả của việc giảm tỷ lệ mắc nhiều loại chấn thương thể thao (Edouard và cộng sự, 2015; Hewett và cộng sự, 2016). Khung khái niệm “trình tự phòng ngừa” đã được Finch (2006) mở rộng vào năm 2006 thành các giai đoạn liên quan đến việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa và đánh giá tác động trong thế giới thực. Bolling và cộng sự (2018) đã sửa đổi trình tự bốn bước bằng cách cải thiện bước đầu tiên của trình tự mở rộng để khám phá bối cảnh chấn thương thể thao. Các khuôn khổ khác đã được phát triển để trình bày chi tiết một số bước của trình tự hoặc một số khía cạnh cụ thể, ví dụ, khái niệm về chấn thương thể thao (Timpka và cộng sự, 2014b), nguyên nhân của chấn thương thể thao (Meeuwisse, 1994), hiểu biết về cơ chế chấn thương (Bahr và Krosshaug, 2005), mô hình tập trung vào cơ sinh học (Hewett và Bates, 2017), cách tiếp cận hệ thống phức tạp (Bittencourt và cộng sự, 2016; Pol và cộng sự, 2019), phân loại phòng ngừa dựa trên yếu tố rủi ro (Jacobsson và Timpka, 2015), thực hiện biện pháp phòng ngừa (Tee và cộng sự, 2020) và phương pháp tiếp cận cá nhân hóa (Roe và cộng sự, 2017). Những khung khái niệm về nghiên cứu phòng ngừa chấn thương thể thao này có thể tiếp tục được hưởng lợi từ những cải tiến hoặc thông tin chi tiết nhằm trợ giúp các nhà nghiên cứu và/hoặc người thực hành.
Theo nghiên cứu của Sharm Al-Sheikh, A.M.Simkov tại Đại học Quốc gia về Văn hóa Thể chất, Thể thao và Sức khỏe St. Petersburg về đặc điểm chấn thương ở vận động viên Taekwondo trẻ. Kết quả nghiên cứu cho thấy: Chấn thương ở cột sống, thắt lưng, khớp cổ chân, đầu gối và hông, vết bầm tím và các chấn thương khác chiếm ưu thế. Tỷ lệ chấn thương cột sống, thắt lưng chiếm 28.2 %; khớp cổ chân 21.8 %; khớp gối 15.4%; Vết bầm tím chiếm 14.6%; khớp háng chiếm 12.9%; chấn thương khác chiếm 7.1%. Nghiên cứu đặc điểm chấn thương ở vận động viên Taekwondo trẻ sẽ giúp có thể sử dụng có chủ đích các bộ bài tập thể chất để tăng cường sức mạnh dây chằng và cơ ở vận động viên nhằm giảm khả năng chấn thương trong taekwondo.
Theo nghiên cứu của Pablo Prieto-González, Jose Luis Martínez-Castillo, Luis Miguel Fernández-Galván, Arturo Casado, Sergio Soporki, và Jorge Sánchez-Infante (2019) trong nghiên cứu về Dịch tễ học về chấn thương liên quan đến thể thao và các yếu tố nguy cơ liên quan ở vận động viên vị thành niên cho. Nghiên cứu được thực hiện trên 498 vận động viên từ 14 đến 21 tuổi đã tự nguyện tham gia chương trình giám sát chấn thương. Thông tin được thu thập bao gồm: dữ liệu cá nhân, khía cạnh thể thao, đặc điểm của chấn thương và lối sống.
Kết quả nghiên cứu cho thấy: 40,4% số người tham gia bị chấn thương vào năm 2019. Có 39% vận động viên bị chấn thương ở vùng bị thương trước đó, phản ánh nhu cầu chữa lành vết thương hoàn toàn. Chấn thương trung bình được tìm thấy là 2,64 trên 1000 giờ. Ba môn thể thao đối kháng có tỷ lệ chấn thương cao nhất: Bóng đá (7,21), Judo (4,82) và Bóng rổ (4,31). Các chấn thương thường gặp nhất là căng cơ thắt lưng (12,24%), bong gân mắt cá chân (11,98%) và gãy xương (9,31%). Theo vùng giải phẫu, ba vùng tập trung nhiều chấn thương nhất là mắt cá chân (36,12%), đầu gối (19,32%) và vai (6,47%). 59.8% trong số các chấn thương xảy ra trong khi luyện tập và 40,72% trong khi thi đấu hoặc trước khi thi đấu.
Nghiên cứu cũng chỉ ra nguyên nhân liên quan khiến cho chấn thương gia tăng như: Số giờ thực hành nhiều hơn mỗi tuần; Không thực hiện khởi động; Sử dụng các cơ sở thể thao không phù hợp; Không thực hiện việc chuẩn bị về thể chất đầy đủ; Lượng vận động không phù hợp; Không thực hiện các hoạt động phòng ngừa thương tích; Biểu diễn kỹ thuật thể thao mà không có sự giám sát của HLV; Thiết bị thể thao không đầy đủ.
Theo nghiên cứu và công bố của TS.Đinh Thị Mai Anh và cộng sự (2020): Đánh giá tình trạng chấn thương ở vận động viên bóng rổ các câu lạc bộ chuyên nghiệp của Việt Nam. Nghiên cứu được tiến hành trên 95 VĐV bóng rổ thuộc 06 CLB bóng rổ chuyên nghiệp của Việt Nam (Ha Noi Buffaloes, Thang Long Warriors, Đa Nang Dragons, Can Tho Catfish, Ho Chi Minh City Wings, Sai Gon Heat). Kết quả: Nghiên cứu đã đánh giá được tình trạng chấn thương ở VĐV bóng rổ các CLB chuyên nghiệp của Việt Nam đã thống kê và phân loại được các chấn thương cụ thể thường gặp mang tính nghề nghiệp ở VĐV bóng rổ. Tất cả những chấn thương này đều có liên quan mật thiết đến đặc điểm kỹ - chiến thuật trong tập luyện và thi đấu môn bóng rổ.
Vết thương và xây xát da (67.4%), vết đụng dập (bầm tím) chiếm tỷ lệ 61.1 %. Tổn thương gân chiếm 38.9%, tổn thương dây chằng chiếm 25.3 % và tổn thương cơ chiếm 17.9 %. Tổn thương vùng đầu chiếm tỷ lệ (15.7%).
Các chấn thương phần cứng xuất hiện nhiều nhất là sai khớp chiếm tỷ lệ 15.8%, chấn thương sụn khớp và gãy xương chiếm tỷ lệ thấp 3.2 %.
100% các cầu thủ đều ghi nhận chấn thương vùng gối là phổ biến nhất, khớp cổ chân (74.7%) và cẳng chân chiểm tỷ lệ 38.9%.
Chấn thương các vùng ngón tay (41.1%), khớp cổ tay (27.4%), khớp vai (22.1%) và khớp khuỷu (18.9%). Vùng thắt lưng (34.7%).
Các chấn thương cụ thể thường gặp chiếm tỷ lệ cao nhất là các vết xây sát da và bầm tím (28.4%), viêm gân Achilles (26.3%), đứt dây chằng chéo trước (13.7%), giãn dây chằng khớp cổ chân (12.6%), chấn thương sụn chêm khớp gối (8.4%), chấn thương ngón tay (7.4%) và đầu (3.2%). Kết quả nghiên cứu là cơ sở khoa học quan trọng để tìm hiểu nguyên nhân và đề xuất các biện pháp phòng ngừa chấn thương cho VĐV[1].
Tóm lại, xem xét một số công trình nghiên cứu khoa học liên quan cho thấy nhiều nghiên cứu đã đề cập khá toàn diện, đầy đủ về cách tiếp cận nghiên cứu chấn thương, nguyên nhân, cơ chế và cách phòng ngừa chấn thương. Các công trình nghiên cứu về chấn thương ở một số môn thể thao cụ thể đã thống kê những chấn thương cơ bản theo đặc điểm hoạt động tập luyện và thi đấu, phù hợp với các luận điểm khoa học đã được công bố trước đây. Nhưng kết quả này làm cơ sở khoa học cho việc khuyến nghị các biện pháp phòng tránh chấn thương hiệu quả trong tập luyện thi đấu thể thao nói chung, ở từng môn thể thao nói riêng.
III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Nghiên cứu khoa học về chấn thương đã hình thành được hệ thống cơ sở phương pháp luận, thực tiễn tương đối đầy đủ góp phần giải quyết những thách thức trở ngại gặp phải về chấn thương trong tập luyện và thi đấu thể thao. Việc phòng ngừa chấn thương thể thao là một trong những nhiệm vụ rất quan trọng của các cơ quan, tổ chức, đơn vị trong ngành thể thao, ban huấn luyện, VĐV và những người tham gia tập luyện thi đấu thể thao có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của nền thể thao nước nhà.
Bài viết đã tổng hợp được khái lược những nội dung liên quan đến chấn thương bao gồm: Khái niệm, phân tích nguyên nhân, cách phòng tránh; một số chấn thương điển hình ở các môn thể thao và một số công trình nghiên cứu có liên quan về chấn thương trong tập luyện thi đấu, thể thao.
2. Kiến nghị
Đối với các đơn vị huấn luyện thể thao thành tích cao: Cần quan tâm hơn nữa đến chăm công tác chăm sóc sức khỏe cho VĐV, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến kiểm soát, phòng tránh chấn thương. Thường xuyên cập nhật kiến thức lý thuyết và kỹ năng xử lý chấn thương ngũ HLV, VĐV. Phối hợp biên soạn các tài liệu liên quan về chấn thương dưới dạng “Cẩm nang” dùng cho các HLV, VĐV để nâng cao nhận thức, kiến thức về chấn thương, cách phòng ngừa.
Đối vói các nhà khoa học: cần có những nghiên cứu chuyên sâu về chấn thương thể thao và những đánh giá tổng quan về tình trạng chấn thương của VĐV các đội tuyển thể thao tập huấn tại các Trung tâm huấn luyện quốc gia làm căn cứ phương pháp luận khuyến nghị giải pháp kiểm soát phòng, tránh chấn thương, nâng cao hiệu quả huấn luyện và thành tích thể thao VĐV.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Đinh Thị Mai Anh (2020), Đánh giá tình trạng chấn thương của Vận động viên Bóng rổ các câu lạc bộ chuyên nghiệp Việt Nam. Đề tài cấp cơ sở Trường Đại học TDTT Bắc Ninh.
- Anterior Cruciate Ligament Injury Prevention - www.sportsmed.org
- Петерсон, Л. Травмы в спорте: [Пер. со швед.] /Л. Петерсон. - М.: Физкуль-тура и спорт, 1981. - 271 с.
- Башкиров,В.Ф.Профилактикатравм у спортсменов/В.Ф.Башкиров.-М.: Физкультура и спорт, 1987. - 177 с.
5. Ласская, Л.А.Поддержание тренированности спортсменов методом лечеб- ной физкультуры в период лечения повреждений коленного сустава: Центр. науч.-исслед. ин-т травматологии и ортопедии / Л. А.Ласская. - М., 1964. -22 с
6. Ласская, Л.А.Реабилитация спортивной работоспособности после травм опорно-двигательного аппарата /Л. А.Ласская. - М: Медицина, 1971. - 87 с
7. Черный, В. Г. Спорт без травм / В. Г.Черный. - М.: Физкультура и спорт,1988.- 93 с.
8. Спортивные травмы. Клиническая практика предупреждения и лечения. Под общ. ред. Ренстрема П. А. Ф. Х. - Киев, Олимпийская литература, 2003. - 470 с.
9. Дубровский, В. И. Спортивная медицина /В.И.Дубровский. - М.: Владос,2005. – 528 с.
10. Загородный, Г.М.Спортивный травматизм: причины, профилактика, пер-вая помощь: учебно-методическое пособие / Г.М.Загородный, П. Г. Скакун. -Минск: БелМАПО, 2013. - 41 с.
11. Бакулин, В.С.Спортивный травматизм. Профилактика и реабилитация/В.С. Бакулин [и др.]. - Волгоград: ФГБОУ ВПО «ВГАФК», 2013. -190 с.
12.Миронова, З. С.Спортивная травматология /З. С.Миронова. - М.: Физ - культура и спорт, 1976. - 152 с.
13.Ланда, А. М. Профилактика и лечение спортивных повреждений: Очерки /А. М. Ланда. - М.: Физкультура и спорт, 1953. - 288 с.
14.Уилмор, Дж. Физиология спорта и двигательной активности/Дж. Уилмор,Д. Костил. - Киев, «Олимпийская литература», 2003. - 503 с.
15. Макарова, Т.А.Спортивная медицина: учебник/Т.А.Макарова.- М: Со- ветский спорт, 2003. 480 с.
16. Смирнов, В.М.Физиология физического воспитания и спорта /В. М.Смирнов, В. И. Дубровский. - М.: Владос-Пресс, 2002 -605 с.
17. Башкиров, В. Ф. Возникновение и лечение травм у спортсменов /В. Ф. Башкиров. - М.: Физкультура и спорт, 1981. - 224 с.
18. Миронова, З. С. Профилактика травм в спорте и доврачебная помощь /З. С.Миронова. - М: Физкультура и спорт, 1966. - 48 с.
19. Профилактика спортивного травматизма/Центральный комитет общества Красного Креста БССР, Научно-исследовательский институт травматологии и орто-педии, Республиканский врачебно-физкультурный диспансер - Минск: Полымя, 1974. - 13 с
20. Baima, Jennifer A. Sports Injuries. - United States of America, 2009. - 139 p.
21. Медицинский справочник тренера. -М: Физкультура и спорт, 1976. - 270 с.
22. Миронов, С. П. Повреждения локтевого сустава при занятиях спортом /С.П. Миронов, Г. М. Бурмакова. - М.: Лесар-Арт, 2000. - 192 с.
23. Епифанов, В. А. Лечебная физкультура и спортивная медицина /В. А Епи-фанов. - М.: Медицина, 1999. -304 с.
24. Дубровский, В. И. Реабилитация в спорте / В. И. Дубровский. - М.: Физ-культура и спорт, 1991. - 203 с.
25. Башкиров, В. Ф. Комплексная реабилитация спортсменов после травм опорно-двигательного аппарата / В. Ф. Башкиров. – М.: Физкультура и спорт, 1984. -240 с.
26.Добровольский, В. К. Профилактика повреждений, патологических состоя-ний при занятиях спортом / В. К. Добровольский. – М.: Физкультура и спорт, 1967. -208 с.
27. Гладков, В. Н. Некоторые особенности заболеваний, травм, перенапряже-ний и их профилактика в спорте высших достижений /В.Н.Гладков. - М: Совет-ский спорт, 2007. - 150 с.
28. C.P. Viktorovna (2017), Проблемы спортивного травматизма.
6. Ласская, Л.А.Реабилитация спортивной работоспособности после травм опорно-двигательного аппарата /Л. А.Ласская. - М: Медицина, 1971. - 87 с
7. Черный, В. Г. Спорт без травм / В. Г.Черный. - М.: Физкультура и спорт,1988.- 93 с.
8. Спортивные травмы. Клиническая практика предупреждения и лечения. Под общ. ред. Ренстрема П. А. Ф. Х. - Киев, Олимпийская литература, 2003. - 470 с.
9. Дубровский, В. И. Спортивная медицина /В.И.Дубровский. - М.: Владос,2005. – 528 с.
10. Загородный, Г.М.Спортивный травматизм: причины, профилактика, пер-вая помощь: учебно-методическое пособие / Г.М.Загородный, П. Г. Скакун. -Минск: БелМАПО, 2013. - 41 с.
11. Бакулин, В.С.Спортивный травматизм. Профилактика и реабилитация/В.С. Бакулин [и др.]. - Волгоград: ФГБОУ ВПО «ВГАФК», 2013. -190 с.
12.Миронова, З. С.Спортивная травматология /З. С.Миронова. - М.: Физ - культура и спорт, 1976. - 152 с.
13.Ланда, А. М. Профилактика и лечение спортивных повреждений: Очерки /А. М. Ланда. - М.: Физкультура и спорт, 1953. - 288 с.
14.Уилмор, Дж. Физиология спорта и двигательной активности/Дж. Уилмор,Д. Костил. - Киев, «Олимпийская литература», 2003. - 503 с.
15. Макарова, Т.А.Спортивная медицина: учебник/Т.А.Макарова.- М: Со- ветский спорт, 2003. 480 с.
16. Смирнов, В.М.Физиология физического воспитания и спорта /В. М.Смирнов, В. И. Дубровский. - М.: Владос-Пресс, 2002 -605 с.
17. Башкиров, В. Ф. Возникновение и лечение травм у спортсменов /В. Ф. Башкиров. - М.: Физкультура и спорт, 1981. - 224 с.
18. Миронова, З. С. Профилактика травм в спорте и доврачебная помощь /З. С.Миронова. - М: Физкультура и спорт, 1966. - 48 с.
19. Профилактика спортивного травматизма/Центральный комитет общества Красного Креста БССР, Научно-исследовательский институт травматологии и орто-педии, Республиканский врачебно-физкультурный диспансер - Минск: Полымя, 1974. - 13 с
20. Baima, Jennifer A. Sports Injuries. - United States of America, 2009. - 139 p.
21. Медицинский справочник тренера. -М: Физкультура и спорт, 1976. - 270 с.
22. Миронов, С. П. Повреждения локтевого сустава при занятиях спортом /С.П. Миронов, Г. М. Бурмакова. - М.: Лесар-Арт, 2000. - 192 с.
23. Епифанов, В. А. Лечебная физкультура и спортивная медицина /В. А Епи-фанов. - М.: Медицина, 1999. -304 с.
24. Дубровский, В. И. Реабилитация в спорте / В. И. Дубровский. - М.: Физ-культура и спорт, 1991. - 203 с.
25. Башкиров, В. Ф. Комплексная реабилитация спортсменов после травм опорно-двигательного аппарата / В. Ф. Башкиров. – М.: Физкультура и спорт, 1984. -240 с.
26.Добровольский, В. К. Профилактика повреждений, патологических состоя-ний при занятиях спортом / В. К. Добровольский. – М.: Физкультура и спорт, 1967. -208 с.
27. Гладков, В. Н. Некоторые особенности заболеваний, травм, перенапряже-ний и их профилактика в спорте высших достижений /В.Н.Гладков. - М: Совет-ский спорт, 2007. - 150 с.
28. C.P. Viktorovna (2017), Проблемы спортивного травматизма.
Ý kiến bạn đọc
Bạn cần đăng nhập thành viên để có thể bình luận bài viết này
Dịch vụ của Trung tâm
Thành viên
Tin được quan tâm nhiều nhất
-
Lễ công bố Quyết định công tác tổ chức và công tác cán bộ đối với Trung tâm Huấn luyện thể thao quốc gia.
-
Phó Cục trưởng Nguyễn Hồng Minh đến thăm động viên các đội tuyển đang tập huấn tại Trung tâm Huấn luyện thể thao quốc gia.
-
Đại hội Chi bộ Trung tâm huấn luyện thể thao quốc gia nhiệm kỳ 2025 – 2027.
-
Ban Giám đốc nhận bàn giao Trung tâm Huấn luyện thể thao quốc gia Cần Thơ về Trung tâm Huấn luyện thể thao quốc gia.
-
Ban Giám đốc Trung tâm gặp mặt toàn thể viên chức, người lao động tại Ban Quản lý cơ sở Cần Thơ.
-
Lễ ký kết ghi nhớ hợp tác với Công ty Cổ phần khai thác và phát triển quỹ đất DMP Group.
-
Đánh giá vận động viên cử tạ thông qua hệ thống phân tích Noraxon.
Thống kê
- Đang truy cập16
- Hôm nay821
- Tháng hiện tại36,587
- Tổng lượt truy cập4,446,557
Videos
